Ouders in de VS hebben Apple aangeklaagd nadat een 12-jarige jongen blijvende gehoorschade zou hebben opgelopen bij ontvangst van een Amber Alert op zijn AirPods. In Nederland is zo'n waarschuwing vergelijkbaar met het geluid van een NL-Alert. Moeten wij hier ook oppassen met dit soort harde geluiden op onze telefoon? Twee experts leggen uit.
TUUUT. TUUUT. TUUUT. Het geluid dat de jongen in de VS kreeg op zijn AirPods is vrijwel hetzelfde als dat van een NL-Alert en wordt ook hier door veel mensen als onprettig ervaren.
Zo schrijft Trea bijvoorbeeld op de Facebookpagina van RTL Nieuws: "Ik schrik me elke keer wezenloos, dat kan echt wel minder hard. Slaat helemaal nergens op, alsof er acuut de wereld vergaat."
Een ander schrijft: "Heb één keer het NL-Alert via mijn bluetooth-koptelefoon keihard in m'n oren getetterd gekregen en dat deed best zeer." En: "Ik pleurde van mijn fiets af. Ik kan namelijk niet tegen extreme geluidsprikkels zo ineens."
Moet gehoorapparaat dragen
In de VS ging het Ambert Alert voor een vermist kind gepaard met zo’n hoog volume dat het trommelvlies van de jongen scheurde, stellen zijn ouders in de rechtszaak die deze week in Californië is aangespannen. De jongen had na het incident last van duizeligheid, misselijkheid en oorsuizen. Hij moet de rest van zijn leven een gehoorapparaat dragen, zeggen de ouders.
Jan van der Borden heeft ruim 30 jaar als KNO-arts gewerkt in verschillende Amsterdamse ziekenhuizen. Als hij het verhaal hoort, denkt hij gelijk aan een ander soort waarschuwingsgeluid: dat van brandmelders die mensen in huis hebben. In zijn carrière maakte hij drie keer mee dat iemand blijvende oorschade opliep omdat die er te dichtbij hadden gestaan. "Die hebben dan hun hele leven last van oorsuizen."
Fantoomgeluid
Van der Borden, tevens erelid van de KNO-vereniging, legt uit waar het misgaat bij die harde geluiden: het draait allemaal om haarcellen in het slakkenhuis die een mechanisch geluid omzetten in een elektrisch signaal. Die haarcellen kunnen door hoge druk kapot gaan. Als dat gebeurt, kan de zenuw die daaraan vastzit geen informatie meer doorgeven aan de hersenen.
"Dan hoor je bepaalde frequenties niet meer. Die zenuw verwacht dat er wél geluid uit komt, en gaat het dan maar zelf invullen. Dat is het vervelende: dat er een soort fantoomgeluid voor in de plaats komt. Net als mensen bij wie een been is geamputeerd nog wel jeuk kunnen hebben aan dat been, krijgen mensen met gehoorschade daardoor oorsuizen, tinnitus."
Dat het jongetje aan oorsuizen lijdt, dat zou kunnen. Dat het trommelvlies van de jongen gescheurd zou zijn, dat is een ander verhaal. "Het trommelvlies gaat niet kapot door geluid."
Of het gehoor van het jongetje écht door het Amber Alert schade heeft opgelopen, dat is voor Van der Borden lastig te bepalen. In het algemeen zegt hij over dit soort overheidsmeldingen: "Je vraagt je af: waarom moet het zo luid? Ik ben bang dat er pas over nagedacht gaat worden als iemand een claim gaat indienen. Daar moeten we het niet op aan laten komen."
Hard geluid is nooit goed
Een grens van wat toelaatbaar is, is eigenlijk best moeilijk te bepalen. "Niet bij iedereen ontstaat schade. Net zoals sommige rokers 100 jaar worden. Bij sommige mensen gaat het bij hard geluid meteen mis, bij een ander pas na tien keer."
Daarbij: hard geluid is nooit goed. Door de continue blootstelling gaat het gehoor bij iedereen achteruit. "Alle ouderen hebben last van oorsuizen, maar omdat het geleidelijk ontstaat, hebben ze er niet echt last van."
De vraag is hier vooral: hoe schadelijk is nou zo'n alert op je telefoon? Dat is afhankelijk van de instellingen. Als je het Van der Borden vraagt, is 80 decibel al schadelijk. Dat is vergelijkbaar met een drukke weg met auto's. Schadelijk is het dan wel pas bij langdurige blootstelling. Zo is twee uur 90 decibel vergelijkbaar met 5 minuten 120 decibel.
Hoe hard het geluid was op de telefoon van de 12-jarige jongen is niet bekend. Waarschuwingssignalen worden doorgaans op het maximale volume afgespeeld.
85 decibel is de standaard
Klinisch audioloog Jan de Laat van het LUMC denkt dat de kans in Nederland op gehoorschade klein is. Hij wijst erop dat als je een mobiel gebruikt met oortjes erin, dat het geluid volgens Europese regels niet boven een bepaald niveau uit mag komen. Het gaat om 85 decibel. Consumenten kunnen er ook voor kiezen om de limiet te negeren en het volume te verhogen tot maximaal 100dB.
Zelf heeft hij nooit patiënten gehad die acute oorschade hebben gekregen door een alarm op de telefoon. Zijn voorlopige conclusie: "Er treedt irritatie op, maar niet echt gehoorschade."
Overgevoeligheid
Toch moeten mensen die overgevoelig zijn voor harde geluiden extra opletten. "Mensen die al in de stress zitten of bang zijn, die hebben een vorm van overgevoeligheid. Die kunnen daar wel last van krijgen", zegt Latten.
Behoor jij ook tot die laatste categorie? Of schrik je je telkens wezenloos? Het alarm is ook uit te zetten. Een lezer op Facebook schrijft dat dit op Android te regelen is onder instellingen, geavanceerde instellingen, draadloze noodwaarschuwingen. "Eén keer bijna de auto de berm ingetrokken omdat ik zo schrok, gelijk uitgezet daarna. Nooit meer last van gehad."
Heb je een iPhone? Kijk dan onderin bij berichtgeving, onder 'overheidsmeldingen'. "Ik heb het er ook af gegooid. Kreeg steeds bijna hartaanval."
