Tegen hun wil in liggen de adres- en telefoongegevens van zzp'ers en andere kleine ondernemers op straat. Ondanks de invoering van de strengere privacywet is hier een levendige handel in ontstaan. Optreden blijkt lastig, tot frustratie van ondernemers. "Zelfs mijn vaste lijn heb ik stilgezet voor bellers."
Het is een probleem dat al jarenlang bestaat: zzp'ers en andere ondernemers die aan de lopende band ongevraagd worden benaderd door verkopers. Deze partijen doen hen commerciële aanbiedingen op basis van gegevens die de Kamer van Koophandel (KvK) verplicht verzamelt in het Handelsregister.
Eind vorig jaar bleek uit onderzoek van de KvK dat vier op de tien zzp'ers 'zeer frequent' benaderd wordt door met name telefonische verkopers.
Om dit aan te pakken, kwam toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP) dit voorjaar in actie. De KvK moest noodgedwongen stoppen met de laagdrempelige bulkverkoop van adressen en telefoonnummers van ingeschreven zzp'ers en bestuurders aan derden.
Probleem niet opgelost
Maar bijna een half jaar later blijkt dit probleem allesbehalve opgelost. De handel in deze data gaat ongestoord verder via partijen die deze KvK-gegevens via derden kopen en er vervolgens zelf geld aan verdienen.
"Ik word nu nog op mijn mobiele nummer 1 a 2 keer per week gebeld", zegt Marjolein van der Linden, een van de ruim 1,1 miljoen zzp'ers die ons land telt. "Maar zelfs mijn vaste lijn heb ik stilgezet voor bellers. Ik weet dat dit vanuit de KvK-gegevens komt, omdat het begon nadat ik mij daar had ingeschreven."
Moeiteloos vindbaar
Anderhalf jaar na de invoering van de strengere privacywet AVG blijken adres- en telefoongegevens van kleine ondernemers online nog altijd moeiteloos vindbaar.
Bovendien blijk het vaak te gaan om verouderde gegevens: zzp'ers zijn verhuisd, gestopt of zijn inmiddels in loondienst.
Bedrijfsgegevens gratis te zien
Zo toont de website Bedrijvenmonitor.info sinds afgelopen zomer publiekelijk en gratis informatie van bedrijven, zoals handelsnamen, het aantal medewerkers, adresgegevens en telefoonnummers. Deze bedrijfsgegevens zijn volgens eigenaar Binq Media actueel en op basis van de meest recente bedrijfsinformatie zoals bekend bij de Kamer van Koophandel.
Maar volgens de KvK klopt dat niet. De organisatie stelt dat mutaties die wel zijn doorgevoerd bij de KvK zelf, niet worden bijgewerkt in de publiekelijke database.
"We zien dat er informatie wordt verstrekt die niet overeen komt met de wijzigingen die bij KvK wel doorgevoerd zijn. Wij vinden dit ernstig genoeg om het nader te onderzoeken en onze juristen te laten bezien welke stappen we kunnen ondernemen", stelt de KvK in een verklaring.
"Er zijn tientallen partijen die KvK-bestanden kopen en herpubliceren."
'Geen illegale dingen'
Binq Media laat weten dat de informatie op Bedrijvenmonitor gebaseerd is op legaal verkregen KvK-gegevens. Het bedrijf verrijkt de gegevens met statistische informatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek en vult de website aan met nieuwsberichten.
"Wij doen geen illegale dingen", zegt eigenaar Marcel van den Berg tegen RTL Z. "Er zijn tientallen partijen die KvK-bestanden kopen en herpubliceren, denk aan Drimble of kredietverzekeraars zoals Graydon en Creditsafe."
Binq beweert zelf een stap verder te gaan dan privacywet AVG. "Als bedrijven dat willen worden hun gegevens direct na het eerste verzoek verwijderd", aldus Van den Berg, die aangeeft 'hooguit één klacht per week' te ontvangen.
"Zij spelen voor KvK, maar zijn geen KvK."
Onbekend
Daarbij is het de vraag in hoeverre websites als Bedrijvenmonitor bekend zijn bij ondernemers. De KvK geeft aan dat het niet afwist van het bestaan van Bedrijvenmonitor en dat het geen overeenkomst heeft met het bedrijf achter Bedrijvenmonitor.info of andere aanverwante bedrijven.
"De Bedrijvenmonitor krijgt zijn informatie dus niet rechtstreeks van KvK, maar werkt mogelijk met een bedrijf dat blijkbaar data van KvK doorlevert. Zij spelen voor KvK, maar zijn geen KvK", aldus een woordvoerder.
'Kwalijke zaak'
Bij zzp-belangenbehartiger PZO is men verbaasd over de gang van zaken. "Ik vind het een kwalijke zaak dat de privégegevens van zelfstandigen op deze manier op straat liggen en daarmee vrij toegankelijk voor verschillende partijen", zegt directeur Margreet Drijvers. "Onze ervaring is dat het merendeel van de zelfstandigen niet gediend is van telefoontjes waar ze niet op zitten te wachten en geen toestemming voor hebben gegeven."
In een privacystatement op de website schrijft Binq Media dat bedrijfsgegevens 'geen persoonsgegevens' zijn en daarmee niet vallen onder privacywet AVG.
Drijvers weerspreekt dat. "Deze stelling is te kort door de bocht naar onze mening. Wanneer bedrijfsgegevens tot een natuurlijk persoon zijn te herleiden, wat in het geval van eenmanszaken het geval is, dan zijn het wel degelijk persoonsgegevens. Wat dit bedrijf doet is dus niet geoorloofd. De Autoriteit Persoonsgegevens zou hierop moeten handhaven. Dat is hun taak en de enige manier om deze gegevens van het web te halen."
AP: 'Dweilen met de kraan open'
Toezichtouder AP geeft in een reactie aan RTL Z toe dat de huidige Handelsregisterwet geen mogelijkheid biedt om het verstrekken van gegevens te weigeren aan afnemers die de producten enkel gebruiken voor hun eigen commerciële belang.
De toezichthouder pleit daarom voor een wijziging van deze wet en heeft hierover ongevraagd advies gegeven aan staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken, CDA). "Met de huidige wetgeving is het dweilen met de kraan open", aldus AP.
Verder laat AP weten dat niemand zomaar persoonsgegevens van een ander op internet mag publiceren. De toezichthouder kan niet expliciet ingaan op deze handel in gegevens van het KvK. Dit zou namelijk mogelijk juridisch schadelijke gevolgen kunnen hebben voor lopende onderzoeken.
De spagaat waarin de KvK zit
Omdat het Handelsregister van de KvK openbaar is, is de organisatie wettelijk verplicht om gegevens te verstrekken aan derden. Iedereen kan dus KvK-data van ondernemers opvragen, zoals bijvoorbeeld adresgegevens en de naam van een eigenaar.
Hierdoor kunnen bedrijven bijvoorbeeld klanten vinden, checken wie er tekenbevoegd is, betalingen controleren en het voorkomt dat je als ondernemer steeds bij iedere instantie opnieuw al je gegevens moet invullen.
Maar wat er vervolgens met de aangeschafte data gebeurt, ligt buiten de macht van de KvK. De organisatie wijst afnemers standaard op hun wettelijke verplichting, maar kan naar eigen zeggen 'niet handhaven'. Die taak ligt bij de toezichthouder op dit gebied, de Autoriteit Persoonsgegevens.
