Frank Bovelander heeft een inlog bij Netflix waar menig bingewatcher jaloers op is. Gewoon op zijn eigen computer kan hij in het ondertitelsysteem, waar hij alle afleveringen kan zien van series waar hij de Nederlandse ondertitelingen voor moet schrijven.
"Ik doe Narcos, Grace and Frankie, Mindhunters… Ik heb een heel lijstje bij Netflix", zegt hij. Het is een van zijn grotere opdrachtgevers. "Narcos vind ik geweldig om te doen. Bij de eerste noten van de openingstune word ik al blij!"
Wie nu denkt dat Bovelander serieverslaafd is en van zijn hobby zijn beroep heeft gemaakt, heeft het mis. Want ondertitelen is iets anders dan onderuitgezakt op de bank series kijken. Soms moet hij een aflevering of film wel vier keer opnieuw bekijken, omdat er dingen aan veranderd zijn. "Dan is de lol er wel van af", geeft hij toe.
Spoileren: 'No-go'
Bovelander werkt al 23 jaar als ondertitelaar en kwam bij Netflix terecht via een Amerikaanse tussenpersoon. "Ik ga al heel lang mee in de ondertiteling en kende hem al voor Netflix überhaupt bestond."
Werken voor Netflix en series maanden van tevoren zien betekent wel dat hij zijn mond moet houden over de inhoud. Doet hij dat toch dan is hij zijn baan kwijt. "Spoilers, dingen verklappen, is echt een no-go. Je wordt eruit geflikkerd." Dat weten zijn vrienden en familie ook. Die hoeven niet aan te kloppen voor details over dat ene nieuwe seizoen.
Creatief beroep
Ondertitelen is meer dan één-op-één vertalen. Het gaat immers niet om wat de acteurs letterlijk zeggen, maar om wat ze bedoelen en de manier waarop ze iets gezegd hebben. Het vergt de nodige creativiteit en inlevingsvermogen om dat zo goed mogelijk uitgedrukt te krijgen in tekst.
"Ik probeer me in te leven in hoe iemand iets zou zeggen", zegt hij. Als voorbeeld geeft Bovelander de gangsters uit misdaadserie Narcos. Die gebruiken een bepaald stijltje dat hij zo goed mogelijk wil vertalen. Een gangster zegt dingen op een andere manier dan bijvoorbeeld een advocaat, terwijl hij dezelfde woorden gebruikt.
"Of laatst een tienerserie over paarden." Toen beeldde hij zich in hoe zijn eigen nichtjes dingen zouden zeggen. "Ik heb een acteerachtergrond, dat werkt in mijn voordeel."
Kritiek
De laatste tijd is er veel kritiek op de ondertiteling van series. Volgens de Vlaamse krant De Standaard komt dat door onder meer de enorme tijdsdruk waaronder de ondertitelaars werken. "Mensen zullen ongetwijfeld ook kritiek hebben op mijn werk", zegt Bovelander.
Hij heeft het geluk dat hij vaak veel tijd krijgt voor zijn werk. Aan een aflevering van een serie werkt hij soms een paar dagen. Maar ook hij ziet ook collega’s die in korte tijd veel vertalingen moeten schrijven. "Dat komt doordat Netflix met heel veel nieuwe series komt. Veel werk, dat is goed voor ondertitelaars, maar minder goed voor de kwaliteit."
Google Translate
Overigens worden de ondertitels altijd nog nagekeken. "Ik doe dat ook veel, ook voor Netflix", zegt hij. "Maar zelf vertalen vind ik het leukste. Daar kan ik mijn eigen creativiteit in kwijt."
Is hij niet bang dat slimme computers met kunstmatige intelligentie zijn baan ooit overnemen? "Dat weet ik niet. Ik weet niet hoe snel die technologie gaat. Maar als ik Google Translate zie, kunnen we nog wel een paar jaar vooruit."
Game of Thrones
Na een hele dag series en films kijken, ondertitelen, herbekijken en controleren, heeft Bovelander 's avonds niet veel zin meer om verder te bingewatchen. Niet zo gek, een hoop series heeft hij toch al gezien. "Series die ik zelf vertaal kijk ik niet terug."
Toch is er één uitzondering: Game of Thrones. Aangezien die serie wordt gemaakt door HBO, hoeft hij er zelf niet aan te werken. Zodat hij er op dezelfde manier van kan genieten als ieder ander. En nu maar hopen dat er geen fouten in de ondertiteling zitten.
