Het Europees Parlement begint vandaag aan een twee dagen durende worstelpartij over een nieuwe auteursrechtenwet. De oude wet voldoet volgens de Europese Commissie niet meer en moet worden gemoderniseerd. Maar wat staat er op het spel?
De wet is op zijn minst omstreden te noemen. Als je de tegenstanders moet geloven, staat het internet zoals wij het kennen op het spel. Zij zijn onder andere bang dat de vrijheid van meningsuiting onder druk komt te staan.
Voorstanders, zoals uitgevers, muzikanten en filmproducenten, zijn blij omdat zij door deze wet makkelijker vergoedingen kunnen krijgen voor hun gepubliceerde artikelen, muziek, video's en foto's.
Een eerder Commissievoorstel werd door het Europees Parlement weggestemd, waardoor de parlementariërs met nieuwe voorstellen en aanvullingen op de wet mochten komen. Morgen debatteert het Parlement over die amendementen, om woensdag dan de hele wet goed- of af te keuren.
Waar wordt over gestemd?
De wet heeft twee belangrijke en omstreden onderdelen; artikel 11 en 13. Artikel 11 gaat over strengere regels voor het gebruik van links naar artikelen op internet en online foto’s, ook wel de ‘linktaks’ genoemd.
Door die linktaks zouden bijvoorbeeld nieuwsorganisaties en uitgevers geld mogen vragen als er door andere partijen wordt gelinkt naar nieuwsartikelen.
Artikel 13 moet het moeilijker maken om filmpjes of muziek te delen waarop auteursrecht zit. Als de wet er komt, dan moeten sociale platformen, zoals Facebook, Twitter en YouTube alle foto’s en video’s strenger controleren of er iets in zit dat inbreuk maakt op het auteursrecht.
Nu is het nog zo dat de controle veelal achteraf plaatsvindt en dat bijvoorbeeld video's waarin muziek zit die inbreuk maakt op het auteursrecht, na publicatie offline worden gehaald. YouTube maakt al gebruik van een systeem om automatisch te controleren of geüploade video's muziek bevatten van copyright-houders.
Censuur of niet?
De afgelopen maanden hebben al veel experts gewaarschuwd dat de wet censuur in de hand werkt. Sommigen voerden zelfs actie tegen de wet, waaronder internetpionier Vint Cerf, Wikipedia-oprichter Jimmy Wales, de Scholarly Publishing and Academic Resources Coalition en andere organisaties.
Zij zijn bang dat het internet verandert in een plek waar gebruikers automatisch in de gaten worden gehouden en wat zij doen gestuurd wordt. Daarnaast waarschuwen ze dat dit innovatie in de weg staat en dat het internet technisch gezien dan niet meer werkt zoals het volgens hen zou moeten.
"Stel je voor dat je regelmatig een klein plaatje ziet, dat zegt: Sorry, this content/link is unavailable due to missing link license", zegt Mirko Tobias Schäfer, universitair hoofddocent nieuwe media en digitale cultuur aan de Universiteit Utrecht.
Hij is het dan ook roerend eens met de andere experts. De voorgestelde wetgeving werkt de ontwikkeling van technische innovatie in de EU tegen, zegt ook Schäfer.
Werkt dat filter wel?
Hij noemt het checken van video’s en berichten op auteursrechtelijk beschermd materiaal als voorbeeld. "YouTube heeft daar een systeem voor gebouwd dat miljoenen heeft gekost. Maar dat is voor kleinere bedrijven moeilijk op te hoesten."
Daarnaast is het maar de vraag of dat werkt, zegt hij. "Een Duitse hoogleraar deed onlangs een proef. Hij uploade muziekopvoeringen van Beethoven en andere dode componisten waar geen copyright meer op het werk en de opname zit. Hij probeerde dat te uploaden naar YouTube maar kreeg het verzoek dat offline te halen, omdat die inbreuk zouden maken op bestaand copyright."
Ook de linktaks is volgens hem geen oplossing. "Artikel 11 gaat eigenlijk over uitgevers van de ouderwetse wereld die een beetje geld willen van de grote platforms van de 21ste eeuw", verwijst hij naar de techreuzen zoals Facebook en YouTube.
"Juist het linken naar andere artikelen maakt verhalen op het internet zo waardevol. Door de hyperlink, een standaardtechniek van het www, aan een licentie te koppelen, maak je volgens critici het internet kapot."
'Op zoek naar een betere balans'
D66-Europarlementariër Marietje Schaake vindt vooral dat de belangen van alle partijen beter in balans moeten komen. En ook zij verwijst naar de grote bedrijven van deze wereld die zich makkelijk kunnen aanpassen, want zij hebben veel geld, zegt Schaake.
Er wordt volgens Schaake nu te veel gehandhaafd op auteursrecht, terwijl er ook andere belangen zijn. Zoals die van maatschappelijke organisaties en de publieke sector.
Want op de regels rond het delen van auteursrechtelijk materiaal zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld voor parodie of onderwijs. En de voorgestelde regels, maken dit moeilijker, omdat de belangen van grote bedrijven voorop komen te staan, vreest Schaake.
"Maar juist voor burgers en kleine ondernemingen moet je voorkomen dat er een onmogelijke set aan nieuwe regels komt. Met het voorstel zoals het er nu ligt komen andere belangen, zoals de toegang tot informatie en de vrijheid van meningsuiting te veel onder druk te staan."
