Twaalf organisaties wilden de aftapwet via de rechter tegenhouden. Dat is mislukt: de wet blijft van kracht en geheime diensten mogen het internet op grote schaal blijven aftappen. "Deze uitspraak is enorm zuur", zegt initiatiefnemer en mensenrechtenadvocaat Jelle Klaas.
Met de aftapwet, die officieel de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten heet, mogen de Nederlandse geheime diensten sinds 1 mei dit jaar op grote schaal het internet aftappen. De verzamelde gegevens, zoals mails, appjes en bezochte websites, mogen drie jaar worden bewaard. Ook als ze niet relevant zijn voor het onderzoek.
Voldoende waarborgen
De rechter oordeelt dat de overheid genoeg waarborgen in de wet heeft ingebouwd. De privacy van Nederlandse burgers wordt hiermee voldoende beschermd. De coalitie van twaalf organisaties vindt het grootschalig aftappen van het internet het grootste pijnpunt. Maar volgens de rechter heeft de overheid genoeg waarborgen ingebouwd. Zo moet er een duidelijk doel voor het aftappen zijn en beoordeelt een onafhankelijke toetsingscommissie alle aftapverzoeken.
De coalitie, bestaande uit onder andere burgerrechtenorganisaties Bits of Freedom en Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, spanden begin dit jaar een kort geding aan. De coalitie gaat nu de vervolgstappen bespreken, waaronder bijvoorbeeld een langere rechtszaak (bodemprocedure) die tot het Europees Hof door kan worden gevoerd.
Enorm zuur
"Deze uitspraak is enorm zuur", zegt Klaas. "Deze wet zorgt voor mensenrechtelijke problemen, maar de rechter ziet die problemen niet." Naast het grootschalig aftappen van het internet heeft de coalitie ook kritiek op het hacken van derden om een doelwit te bereiken, het voor drie jaar bewaren van afgetapte gegevens en het uitwisselen van afgetapte data met buitenlandse diensten, ook als de AIVD deze gegevens niet heeft ingezien.
De Nederlandse Vereniging van Journalisten maakt zich zorgen over dat bij het aftappen ook gegevens van journalisten door de geheime diensten worden buitgemaakt. Volgens de vereniging kunnen journalisten daardoor niet meer voldoende hun journalistieke bronnen beschermen.
