<p><strong>In Zweden hebben ze dé manier gevonden om geen metrokaartjes te hoeven betalen: elkaars boetes lappen.</strong></p><p></p>
In Nederland is activistisch zwartrijden niet meer zo groot als het ooit was; in de jaren ’60 was 20 procent van de passagiers van de Amsterdamse tram zwartrijder. Ze vonden dat alles wat de overheid aanbood gratis zou moeten zijn, en in Zweden denkt een groep mensen er nog steeds zo over. Ze hebben zich verenigd onder de naam Planka.nu en willen met vijfhonderd officiële leden de overheid altijd een stap voorblijven.
Dat doen ze vooral door altijd langs de poortjes van de metro te glippen, schrijft The New York Times. Door dicht achter iemand aan te sluiten, door met een sjaal de sensor achter de poortjes af te laten gaan of door honden in te zetten. Jep: één van de Planka-leden heeft een hond getraind om metropoortjes vanaf de binnenkant open te maken. Altijd zwartrijden is regel één van Planka, regel twee is een maandelijkse bijdrage van 100 Zweedse kroon, iets meer dan een tientje.
Van dat geld betaalt Planka de boete van leden die worden gepakt. Maar vorig jaar kwam er dubbel zoveel geld binnen dan er aan boetes werd betaald, een prima business. Met hun vasthoudendheid steekt de groep ook doorsnee reizigers aan, terwijl toezichthouders steeds minder doen om in te grijpen. “Als iemand twintig meter verderop voordringt, dan ga ik niet rennen”, zegt een Zweedse agent. Planka-lid Alex Berthelsen zegt dat controleurs hem voortaan herkennen en zelfs groeten. “Zij doen hun werk, ik het mijne”, zegt hij tegen The New York Times.
De Zweedse overheid probeert toch terug te slaan, bijvoorbeeld met elektronische kaartjes. Veel Zweden reizen nu zwart door valse kaartjes op hun telefoon te laten zien, iets waar Planka eigenlijk niet voor is. “Zo wennen mensen eraan dat ze kaartjes moeten laten zien”, zegt één van de leden. Planka is er juist voor om zo openlijk mogelijk zwart te rijden, en de overheid uit te dagen.
Die overheid plaatste bijvoorbeeld hogere poortjes. Maar nog voordat die werden geïnstalleerd, filmden de leden dat ze ook daar langs konden glippen: de poortjes stonden al in het Franse Lyon. Op die manier wil Planka de overheid steeds een stap voorblijven, en voorlopig lukt dat.
