Wie is er aansprakelijk voor de schade die is aangericht door een slimme robot die zelf beslissingen maakt? Een commissie van het Europees Parlement wil daar duidelijkheid over hebben, en doet een voorstel om ze rechten en verantwoordelijkheden te geven.
In toenemende mate spelen robots een rol in ons leven. Maar tot nu kunnen ze nog niet verantwoordelijk worden gehouden voor hun daden, en daar moet verandering in komen, vindt het Europees Parlement. Want robots worden steeds slimmer en autonomer: zelflerende robots kunnen zelf acteren, zelf beslissingen nemen en zijn niet meer (zo) voorspelbaar in hun gedrag, is de gedachte.
In een rapport dat vandaag is uitgebracht, geeft een commissie van het parlement de richting aan voor nieuwe regels voor slimme robots. Die zijn nodig om ervoor te blijven zorgen dat robots dienend blijven aan mensen, zegt Mady Delvaux, Europarlementariër en de auteur van het rapport, tegen the Guardian.
Niet meer eigenaar, maar robot zelf aansprakelijk
Robots zouden - gedeeltelijk of geheel - aansprakelijk moeten zijn voor hun daden, zo oordeelt de commissie. Een van de voorstellen die de commissie daarvoor doet, is om robots een soort menselijke status te geven, vergelijkbaar met de status van een zakelijk rechtspersoon, die nu wordt toegepast door bedrijven. Zij kunnen daardoor in rechtszaken optreden als aanklager en ondervraagde.
Nu wordt de aansprakelijkheid vaak teruggevoerd naar een mens, bijvoorbeeld de producent of eigenaar van een robot. Maar naarmate robots slimmer en zelflerender worden, is de roep om 'eigen' aansprakelijkheid groter.
Robot maakt iets, van wie is dat?
Er zou volgens de commissie verder een registratiesysteem moeten komen voor 'advanced robots' en een ethisch kader dat gebaseerd is op de principes die in de EU Charter of Fundamental Rights staan. Dat zou kunnen betekenen dat robots een soort mensenrechten krijgen en dezelfde vormen van privacy en gelijkheid als mensen toegekend krijgen.
Het rapport gaat verder in op regels voor zelfrijdende auto's, systeemfalen en hacks bij robots, en op eigendom: als een robot iets maakt dat gepatenteerd wordt, van wie is dat patent dan?
Kill switch
Nog een opvallend voorstel uit het rapport: robotontwerpers zouden robots standaard een 'kill switch' moeten geven, waarmee ze op elk moment uitgezet kunnen worden.
In februari zal het Europees Parlement stemmen over de voorstellen. Er zal in meerderheid voor moeten worden gestemd.
