Na twee jaar PSV is Roger Schmidt afgezwaaid in Eindhoven. De 55-jarige Duitse trainer werd met veel trompetgeschal binnengehaald, maar wat heeft hij de club onder de streep opgeleverd? De voetbalanalisten Arnold Bruggink en Theo Janssen geven een krappe voldoende. "Het 'Vollgass-pressingvoetbal' hebben we veel te weinig gezien."
"Er ist hier!" Met deze ronkende aankondiging maakt PSV maart 2020 vol trots de aanstelling van Roger Schmidt wereldkundig.
"Hij gaat iets in de Eredivisie brengen, wat we nog niet eerder gezien hebben", schroeft vakblad Voetbal International de verwachtingen rondom de Duitser alvast op.
Jürgen Klopp en Pep Guardiola
De club zelf tempert de verwachtingen ook bepaald niet, getuige dit stuk op de website van PSV. In het artikel citeren de Eindhovenaren de Engelse krant The Guardian, die Schmidt typeert als 'een tacticus die zijn teams laat spelen als een mix tussen de stijlen van Jürgen Klopp en Pep Guardiola'.
Van wat zelfreclame is de coach ook niet vies. In zijn boek uit 2020 geeft Schmidt op de vraag hoe snel hij voetballers anders kan laten denken over een speelwijze, het volgende antwoord: "Binnen een week."
Een herinnering
Dat sommigen uit de voetballerij in rep en roer zijn, komt vooral door een herinnering. De kennismaking van de Eredivisie met Schmidt is bepaald geen zachte. Het Ajax van trainer Frank de Boer krijgt in 2014 namelijk alle hoeken van het veld te zien, van Salzburg, op dat moment getraind door de Duitser. Het wordt in de zestiende finales van de Europa League 0-3 in Amsterdam.
Maar als PSV hem vastlegt, zijn we zes jaar verder. Heeft de Duitser sindsdien veel prijzen gewonnen? Dat valt enorm mee - of tegen, eigenlijk.
Bayern en Mané
In 2014 wordt meteen de Europese ronde na Ajax het eindstation gevonden tegen FC Basel uit Zwitserland. Dat jaar schrijft Schmidt overigens wel de Oostenrijkse dubbel - de beker en het landskampioenschap - op zijn naam.
Daarbij moet vermeld worden dat Salzburg over veel meer middelen en geld beschikt dan de concurrentie in dat land. 'Het Bayern München of Ajax van Oostenrijk' zou je die club daarom ook wel kunnen noemen.
Ook niet onbelangrijk: in dat ene, zeer succesvolle, seizoen van Schmidt bij Salzburg loopt ene Sadio Mané voorin bij de Oostenrijkers. Inderdaad, de huidige sterspeler van Liverpool en Africa Cup-winnaar Senegal. Hij is dat jaar goed voor 23 goals en achttien assists voor zijn club.
Boos op arbitrage
Bij zijn volgende werkgever, Bayer Leverkusen, eindigt Schmidt als vierde, derde (in Duitsland goed genoeg voor Champions League-deelname) en in zijn laatste jaar teleurstellend als twaalfde. Dat seizoen maakt hij het einde niet mee: in maart 2017 wordt hij ontslagen na een 6-2 nederlaag in de topper tegen Borussia Dortmund. Tot slot wint de Duitse coach de Chinese beker, in 2018, met de club Bejing Guoan.
Als hij inmiddels bij PSV aan de slag is gegaan, krijgt de Eredivisie weinig 'Vollgass-voetbal' te zien, maar wel vaak een boze Schmidt richting de arbitrage.
In oktober 2020 beweert hij al dat 'de scheidsechter de wedstrijd heeft beslist'. De coach doelt op Bas Nijhuis, die een gegeven strafschop aan de Eindhovenaren terugdraait.
Een paar maanden later zegt Schmidt dat dezelfde Nijhuis 'met opzet' tegen PSV fluit en dat de arbiter dat na afloop van de wedstrijd 'ook had toegegeven'. Zelfs een blessure van Cody Gakpo is in de ogen van Schmidt de schuld van Nijhuis, een scheidsrechter die hij 'nooit meer in zijn leven' wil spreken. Voor deze tirade wordt de oefenmeester geschorst door de KNVB.
Het eindoordeel van de kenners: Arnold Bruggink
Arnold Bruggink, ex-speler van PSV en tegenwoordig voetbalanalist bij voetbalzender ESPN, geeft de vertrekkende Roger Schmidt als eindcijfer 'net een plusje, een voldoende'. "De verwachtingen vooraf waren heel hoog, misschien wel te hoog", legt hij zijn eindoordeel uit. "Maar dat is natuurlijk niet zíjn schuld. 'We gaan iets anders zien', dat werd er neergelegd. Veel is aan dat Europa League-duel met Ajax uit 2014 opgehangen. Tegen zulke verwachtingen kun je bijna niet opboksen."
Bruggink merkte ook dat Schmidt door zijn media-optredens en aanvaringen met scheidsrechters 'bepaald niet de sympathie' van het grote publiek wist te winnen. "Terwijl hij dat juist wel is, sympathiek. Zeker binnen PSV hoor ik dat, dat hij betrokken en sociaal is. Maar hij is niet zo'n goede verliezer, nee. Dat hebben bepaalde uitspraken wel bewezen."
"Ik denk dat hij als Duitse trainer ook veel moeite heeft gehad met de Nederlandse mentaliteit", gaat Bruggink verder met zijn analyse. "We hebben hier toch zoiets van: 'leg het ons allemaal maar even uit'. Wij vragen hier naar jongens die níet spelen, zoals Mohamed Ihattaren. In Duitsland gebeurt dat nooit (Bruggink speelde tussen 2006 en 2010 zelf in Duitsland, bij Hannover, red.)."
"Het was in ieder geval nooit saai met hem. Natuurlijk wisselde hij soms raar en waren er veel blessuregevallen bij PSV. Die zijn zeker ook hem aan te rekenen. Een voordeel van zijn aanwezigheid is dan wel weer de komst van Mario Götze. Een speler die echt niet naar Eindhoven was gegaan, als Schmidt daar niet de trainer was geweest."
"Al met al is het geen 5, maar ook zeker geen 8", rondt Bruggink het rapport van Schmidt bij PSV af. "Het is nu de vraag of Ruud van Nistelrooij het beter kan gaan doen. Ook hij zal erg afhankelijk zijn van Ajax. In Amsterdam ligt zo'n groot budget... In Eindhoven moet je bijna overpresteren om dat te evenaren. PSV'ers moeten hopen dat de grote concurrent een minder seizoen heeft en dat ze daar van kunnen profiteren. En dan heb ik het nog niet eens over Feyenoord, dat ook dichterbij komt."
Na twee jaar Schmidt bij PSV zijn meer van dit soort fragmenten te vinden, dan van momenten waarop zijn beroemde 'Vollgass' pressing-voetbal ten uitvoer wordt gebracht.
Overrompelingsstijl
Maar soms is het er wel. In de voorronde van de Champions League, dit seizoen, rollen de roodwitte Brabanders de Turkse topclub Galatasaray op (5-1) met een overrompelingsstijl die doet denken aan Ajax - Salzburg.
De Eindhovenaren winnen een paar weken later ook de Johan Cruijff Schaal, na een overtuigende 0-4 zege op Ajax. Dezelfde aartsrivaal uit Amsterdam komt een maand geleden tekort in de finale van de KNVB Beker. Daarmee sluit Schmidt zijn periode in de Lichtstad af met twee prijzen, maar zonder een kampioenschap en ook zonder Champions League-voetbal. De groepsfase van het miljardenbal wordt namelijk net niet gehaald.
Sportief
"Ajax heeft z'n kwaliteiten getoond en het matchpoint gepakt", spreekt Schmidt deze week, nadat duidelijk is geworden dat de Amsterdammers de landstitel hebben binnengehaald.
Schmidt, die zijn afscheid bij PSV dan al maanden bekend heeft gemaakt: "Mijn felicitaties, ze hebben het verdiend, maar we hebben het ze moeilijk gemaakt. (...) Het is altijd een uitdaging als je als PSV met Ajax in één competitie zit. Ze hebben de beste voorwaarden om kampioen te worden. Met het hoogste budget word je vaak kampioen, dat zie je in andere competities."
Een sportief eindoordeel van de Duitse trainer, die qua beloofde en te verwachten speelstijl wellicht tegenvalt, maar zich ook best terecht mag beklagen over enkele arbitrale beslissingen, die niet in zijn voordeel uitpakken. Zoals tijdens Feyenoord - PSV, als de bezoekers een zeer dubieuze penalty tegen krijgen.
Het eindoordeel van de kenners: Theo Janssen
Theo Janssen, voetbalanalist van de NOS, geeft net als Bruggink een krappe voldoende aan Schmidt: "Een 6,5. Uiteindelijk heeft hij PSV toch dichter bij Ajax gebracht, dan we van te voren hadden verwacht. Of dat dan de norm is? Ja, vind ik wel. Ajax is oppermachtig in Nederland. Een andere PSV-trainer had het niet beter gedaan."
Volgens oud-profvoetballer Janssen valt er het een en ander aan te merken op de werkwijze van Schmidt. "De vele wissels, vaak met een andere opstelling starten... Dat heeft hem kritiek, maar ook zeker punten gekost. Als je vaker in een vaste samenstelling speelt, krijg je veel meer automatismen. En makkelijker voetballen, betekent makkelijker winnen."
Hoe zit het dan met de theorie, dat Schmidt door die vele wisselingen juist elke speler binnen de groep scherp hield, wat goed zou zijn voor de kracht en breedte van de A-selectie? "Ik denk dat je op die manier spelers juist onbewust een beetje minder scherp maakt. Voetballers gaan dan toch denken: 'het maakt niet uit hoe ik speel, volgende week kan ik ineens op de bank zitten'. Dat kan dus verslapping in de hand werken."
"Het hele idee, dat hij echt wat zou toevoegen aan het Nederlandse voetbal, dat is wel tegengevallen", analyseert Janssen. "Schmidt won de beker, de Johan Cruijff Schaal, maar het 'Vollgass-pressingvoetbal' hebben we veel te weinig gezien. PSV heeft het dit seizoen onder zijn leiding goed gedaan, maar Ajax was net een stukje beter. Wat de club en Ruud van Nistelrooij komend jaar kunnen gaan doen, is afhankelijk van Ajax. Zij hebben het geld en kunnen groots investeren."
