De rechter heeft de gemeente Hoogeveen (Drenthe) vandaag teruggefloten. Burgemeester Karel Loohuis wilde een hele familie uit hun koophuis zetten omdat hun verslaafde zoon de drug GHB produceerde in het schuurtje. Volgens de zogenoemde Damocleswet mag een burgemeester dan een pand sluiten, maar de rechter oordeelde dat de gemeente in dit geval veel te ver gaat.
De zoon van Ria (achternaam bekend bij de redactie) is verslaafd aan GHB. Dat leverde al de nodige stress en problemen op. Maar toen de politie tot twee keer toe in het schuurtje een voorraad GHB en materiaal vond om dat te maken, bleek dat de echte problemen voor Ria en haar familie nog moesten komen.
Woning zes maanden op slot
De burgemeester van Hoogeveen besloot namelijk de woning af te grendelen. Dat mocht omdat er meer dan de vastgestelde gebruikershoeveelheid van drugs gevonden was. De koopwoning van Ria werd daarmee bestempeld tot drugspand en moest zes maanden op slot van de burgemeester.
Ria is boos: "De gemeente heeft geen enkel idee wat dit met ons doet. Ze willen een voorbeeld stellen, maar wij hebben als ouders niets fout gedaan. Ik ben geen drugscrimineel en kan het niet verkroppen dat we wel zo behandeld worden."
Wat is de Damocleswet?
Burgemeesters mogen drugspanden sluiten vanwege artikel 13b van de Opiumwet, ook wel Wet Damocles genoemd. Met die wet mogen burgemeesters buiten de rechter om woningen of bedrijfspanden sluiten die in verband worden gebracht met drugshandel of andere criminele activiteiten.
Het idee is dat met zo'n sluiting verstoring van de openbare orde direct wordt hersteld, bijvoorbeeld als vanuit zo'n pand gedeald werd en de buurt daar last van had.
Een pand kan gesloten worden wanneer er een 'handelshoeveelheid' drugs wordt gevonden. Bij softdrugs is dat meer dan 5 gram of 5 hennepplanten en bij harddrugs ligt die grens op 0,5 gram.
Een burgemeester mag zo'n pand voor een aantal maanden of zelfs een jaar sluiten.
Burgemeester: voorbeeld stellen
"Hier moet echt een signaal vanuit gaan: dit laten wij niet toe", zegt burgemeester Karel Loohuis van Hoogeveen. Hij vindt dat de ouders verantwoordelijk mogen worden gehouden voor wat er op hun terrein gebeurt. "Het is uw bezit, uw eigendom, dus u moet ervoor zorgen dat er geen rare dingen gebeuren op uw terrein."
In de afgelopen jaren werden zeker 2000 panden gesloten door burgemeesters. Als het gaat om huizen zijn het meestal sociale huurwoningen, maar hier valt op dat het een koopwoning is.
Ria snapt die redenering van de burgemeester niet, want er is helemaal geen sprake van drugsoverlast in de woning.
Haar zoon heeft inmiddels hulp om van zijn verslaving af te komen en woont eigenlijk niet meer thuis: "Hij logeert nu bij een vriendin en krijgt binnenkort de sleutel van een eigen woning. Waarom moeten er nog maatregelen getroffen worden terwijl hij hier niet meer woont?"
Verslaafd aan GHB
Gebruikers van de drug GHB hebben een grote kans op verslaving, waar ze heel moeilijk van af komen. GHB is vloeibaar en kan relatief makkelijk zelf gemaakt worden.
GHB-expert Harmen Beurmanjer van Novadic-Kentron: "Meer dan 5 milliliter GHB wordt vaak als een handelshoeveelheid gezien. Maar een verslaafde móet iedere twee à drie uur 8 milliliter drinken. Doet hij of zij dat niet? Dan kan dat zeer ernstige lichamelijke reacties tot gevolg hebben."
De zoon van Ria had iets meer dan een liter GHB gemaakt. Beurmanjer legt uit: "Dat is heel veel voor een recreatieve gebruiker, maar een GHB-verslaafde heeft die hoeveelheid zeker binnen twee weken op."
Beurmanjer snapt dat burgemeesters woningen sluiten als er sprake is van overlast, maar heeft hier wel zijn twijfels over: "In dit geval, als je zo'n jongen en zijn ouders dakloos maakt, is het maar de vraag of het de situatie verbetert of juist verslechtert. Wie wordt er beter van als mensen - en vooral ook verslaafden - dakloos gemaakt worden en hoe dient dat de samenleving?"
Rechter fluit burgemeester terug
Ria en haar familie zijn naar de rechter gestapt om het besluit van de burgemeester aan te vechten. De bestuursrechter deed vandaag uitspraak in de voorlopige voorziening.
Die rechter oordeelde dat het besluit van de burgemeester, om de woning te sluiten, geschorst wordt. Hij benadrukt dat het sluiten van iemands woning een ingrijpende maatregel is. In de uitspraak staat: "De voorzieningenrechter is van oordeel dat verweerder bij het nemen van zijn besluit onvoldoende rekening heeft gehouden met de persoonlijke omstandigheden van verzoekers."
Steeds meer kritiek
Uit eerder onderzoek van RTL Nieuws bleek dat er steeds meer kritiek komt op de uitvoering van de Wet Damocles. Regionale ombudsmannen, hoogleraren en advocaten uitten hun zorgen over het feit dat regelmatig onschuldige mensen de dupe zijn van deze wet.
Afgelopen zomer kwam ook de Raad van State met een advies waarin zij zeggen dat de menselijke maat in dit soort zaken weer voorop moet staan.
Deze uitspraak is een duidelijke kentering, zegt Michelle Bruijn, die onlangs promoveerde op de Wet Damocles: "We zagen in voorgaande jaren een ontwikkeling dat burgemeesters steeds strenger optraden en dat rechters dat faciliteerden. Sinds de zomer zien we langzaam verandering en meer oog voor de menselijke maat."
Situatie onder druk opgelost
Burgemeester Loohuis van Hoogeveen denkt niet in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak: "Het was een heldere uitspraak. En het belangrijkste vind ik: de situatie is nu opgelost. Want door de druk die wij hebben uitgeoefend heeft de zoon inmiddels eigen woonruimte en is hij onder behandeling voor zijn verslaving. Ik zal dit instrument blijven inzetten omdat het wel werkt."
"We zijn ontzettend opgelucht", zegt Ria nadat ze de uitspraak van de rechter gehoord heeft. Zij en haar familie zijn blij dat ze nu in ieder geval terug kunnen naar hun eigen huis.
