Het aantal mensen dat in het ziekenhuis wordt opgenomen met een legionellabesmetting neemt flink toe. Vooral afgelopen zomer was sprake van een forse stijging ten opzichte van voorgaande jaren.
Dat blijkt uit cijfers van GGD's en het RIVM die datajournalist Jasper Bunskoek van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws heeft geanalyseerd.
Vooral in juli was er een piek, zag hij. "Die maand zijn 95 mensen in het ziekenhuis opgenomen met legionella. Negentien van hen kwamen terecht op de intensive care en vier zijn zelfs overleden."
Dat zijn er veel in vergelijking met voorgaande jaren en in die julimaand óók in vergelijking met corona. "Om een idee te geven: het aantal mensen dat in juli met een legionellabesmetting in het ziekenhuis terechtkwam, is hoger dan het aantal mensen dat in dezelfde maand met corona in het ziekenhuis belandde."
Aantal mensen met veteranenziekte per maand
Slopende ziekte
"Verontrustend", zegt Esther Huygen over de cijfers. Ze is voorzitter van de Stichting Veteranenziekte, waarin lotgenoten en nabestaanden zich verenigen. "Dit is een slopende ziekte die levens kost en levens verandert. Mensen die het overkomt, houden vaak nog lang klachten."
Dat overkwam bijvoorbeeld Desiree (41). Vorig jaar oktober raakte ze besmet. Nu, bijna een jaar later, heeft ze nog altijd dagelijks koortsaanvallen.
Desiree (41) is al lang ziek door legionella
Hoe krijg je legionella?
De legionellabacterie groeit in stilstaand water dat tussen de 20 en 50 graden warm is. Wanneer kleine druppeltjes met besmet water worden ingeademd, kan de bacterie schade aanrichten in de longen.
De druppeltjes kunnen komen van douches, jacuzzi's of tuinsproeiers, maar legionella is ook wel gevonden in regenplassen. Veel gebouwen met douche- of zwemvoorzieningen, zoals sporthallen en zwembaden, lagen tijdens de coronaperiode stil vanwege lockdownmaatregelen. Daarom waarschuwde premier Mark Rutte dit voorjaar voor het risico op legionella.
'Veranderend klimaat boosdoener'
Omdat maar zelden een bron voor besmettingen wordt gevonden, blijkt het moeilijk om de stijging te verklaren. Volgens legionella-expert Petra Brandsema van het RIVM zijn de coronamaatregelen niet de oorzaak van de piek in juli. "We zien tot nu toe geen aanwijzingen dat de lockdown en de leegstaande gebouwen daarin een rol hebben gespeeld."
Het RIVM vermoedt dat de veranderende weersomstandigheden een belangrijke rol spelen in de stijging. "We zien vooral een toename van het aantal patiënten als het een periode flink warm is geweest en het daarna heeft geregend, van die plensbuien."
Dit weer wordt in de toekomst vaker verwacht. Het baart het RIVM zorgen. "Dit is niet wat we willen zien, dat meer mensen ziek worden door legionella. We hebben meer onderzoek nodig om te weten wat de bronnen zijn die belangrijk zijn bij de verspreiding bij dat regenachtige weer."
'Denk bij klachten ook aan legionella'
De impact van de ziekte als gevolg van een legionellabesmetting is voor veel mensen onbekend, stelt voorzitter Esther Huygen van de Stichting Veteranenziekte. "Mensen denken niet zo snel aan legionella. Bewustzijn is belangrijk, zeker nu we met een coronapandemie te maken hebben."
Ze hoopt dat mensen bij griepverschijnselen ook gaan denken aan een mogelijke legionellabesmetting. "Elke dag die je er eerder bij bent, kan een groot verschil maken in je revalidatieproces. Als je te lang wacht, kan het te laat zijn. Door berichten die ons bereiken, vermoeden we dat een aantal personen met klachten pas na een negatieve coronatest is getest op legionella. Eén van hen is overleden."
Ook bij Tino Beentjes (58) uit Winkel dachten de artsen lange tijd aan corona. Pas na twee negatieve testen kwam legionella in beeld. Zijn verhaal lees je hier.
Verantwoording
Voor dit onderzoek is gebruikgemaakt van de meest recente cijfers die de onderzoeksredactie van RTL Nieuws verzamelde bij de 25 GGD's en het RIVM.
Zij kregen tot en met juli van dit jaar bijna 240 meldingen binnen over mensen die in Nederland een longontsteking opliepen als gevolg van een besmetting met de legionellabacterie. In de jaren ervoor waren dat er over dezelfde periode gemiddeld zo'n 170.
Er zijn weinig gemeenschappelijke bronnen bekend en de besmettingen zijn verspreid over het land vastgesteld. Cijfers over de maand augustus zijn nog niet volledig, en daarom buiten het onderzoek gehouden.
