De parlementaire enquête naar de coronacrisis gaat nog jaren duren. Dat blijkt uit het onderzoeksvoorstel van de voorbereidende commissie dat vandaag openbaar is geworden. Pas in februari 2025 beginnen de eerste openbare verhoren, waarbij hoofdpersonen als Mark Rutte, Hugo de Jonge en Jaap van Dissel aan het woord komen.
Als de Kamer akkoord gaat met het voorstel, zal de parlementaire enquête zich richten op de besluiten die het kabinet heeft genomen én op de rol van de Tweede Kamer tijdens de coronacrisis:
'Het doel van de enquête is te komen tot waarheidsvinding over (1) het handelen van het kabinet tijdens de coronacrisis, de afwegingen die zijn gemaakt en de inzichten die daaraan ten grondslag lagen, en (2) de rol en het functioneren van de Tweede Kamer. Hiermee wordt beoogd tot oordeelsvorming te komen en lessen te trekken, om beter voorbereid te zijn op toekomstige, langdurige (gezondheids)crises.'
Voorlopig niet van start
De parlementaire enquête zal voorlopig dus nog niet van start gaan. Als de definitieve enquêtecommissie gevormd is, gaan zij de komende jaren eerst aan de slag met het lezen van achtergrondstukken, het interviewen van betrokkenen op achtergrond en het afleggen van werkbezoeken.
Pas in februari 2025 zullen de openbare verhoren dan beginnen. Tussen februari en september komen hoofdrolspelers als premier Rutte, toenmalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge en ook RIVM-baas Jaap van Dissel aan het woord.
Een jaar later, begin 2026, wordt dan het enquêterapport gepresenteerd. De hele enquête kost naar verwacht 7,5 miljoen euro.
In de enquête is ook aandacht voor alle andere organisaties die betrokken waren bij de besluitvorming, zoals het OMT, het RIVM en de GGD'en, maar ook bijvoorbeeld het Veiligheidsberaad, waarin burgemeesters wekelijks bijeenkwamen en nieuw opgetuigde overlegstructuren zoals het Cathuisberaad.
Beschermingsmiddel
De parlementaire enquête buigt zich opnieuw over de doelen van het Nederlandse beleid (en of die doelen veranderden), voor de capaciteitsproblemen in de ziekenhuizen en voor de tekorten aan beschermingsmiddelen en de rol die die problemen hadden bij het maken van beleid.
Het Nederlandse beleid wordt vergeleken met de beslissingen die in onze buurlanden genomen werden.
De coronaenquête kent een roerige aanloop. Zo verloor de voorbereidingscommissie al snel haar voorzitter, toen PvdA-Kamerlid Khadija Arib na aantijgingen van grensoverschrijdend gedrag de Kamer verliet.
Vervolgens ontstond er bij sommige commissieleden irritatie over het gedrag van Pepijn van Houwelingen (Forum voor Democratie) en Wybren van Haga. De coronasceptische commissieleden zouden zich niet aan de gemaakte afspraken hebben gehouden. Zo legde Van Houwelingen in een tv-uitzending het verband tussen vaccinaties en oversterfte en trok Van Haga fel van leer in coronadebatten.
Toen leden daarover anoniem hun beklag deden in NRC, kwam de commissie in crisissfeer. Uiteindelijk besloten de commissieleden door te gaan met hun werk.
Commissieleden later bekend
Een parlementaire enquête is het zwaarste middel dat de Tweede Kamer kan inzetten om haar controlerende taak uit te oefenen. Wie wordt opgeroepen moet voor de commissie verschijnen en staat onder ede.
Welke partijen en Kamerleden plaatsnemen in de definitieve enquêtecommissie wordt de komende weken bepaald.
Meedoen aan het RTL Nieuwspanel?
Van kabinet tot koningshuis, van geld tot gezondheid: in het RTL Nieuwspanel kun jij meepraten over welke kant Nederland op moet. Laat je stem horen! Aanmelden kan hier.
