Na de monsterzege van de BoerBurgerBeweging begint nu het echte werk: de onderhandelingen voor nieuwe provinciebesturen. Overal zijn verkenners aan het werk, maar kan de BBB de hoge verwachtingen van hun kiezers waarmaken? Eén man heeft een zeer bepalende rol: Henk Vermeer, hét grote brein achter de tactiek die de partij in de provincies volgt.
BBB schreef vorige week woensdag geschiedenis door in één klap de grootste te worden in alle twaalf provincies. Na de vreugde en de monsterzege moeten de politici aan de bak; BBB zegt geen partijen uit te sluiten en alle gesprekken open in te gaan.
Breekpunten
Dat neemt niet weg dat ze zelf wel twee breekpunten hebben. En die zullen niemand verbazen: ze hebben te maken met het stikstofdossier, het onderwerp waar BBB keihard campagne op heeft gevoerd.
Het harde jaartal van 2030 voor de halvering van stikstofuitstoot moet van tafel. En het tweede breekpunt: boeren mogen niet gedwongen onteigend worden.
Bekijk ook: Ontlading bij Caroline van der Plas
Op die twee niet onderhandelbare punten na, staat de BBB open voor alle partijen. Op basis van het verkiezingsprogramma van de boerenpartij lijkt een samenwerking met partijen op rechts, zoals VVD en CDA, het meest logisch.
Online training over formeren
De tactiek voor de provinciebesturen is bedacht door strateeg Henk Vermeer. Hij is de steun en toeverlaat van Caroline van der Plas én mede-oprichter van de partij. Vermeer is zoon van een timmerman, en heeft zelf een studie gedaan op de Hogere Agrarische School in Dronten. Hij werkte in de communicatiewereld en besloot met Van der Plas te gaan praten toen zij in Deventer een eigen agrarisch communicatiebureau wilde opzetten.
De 55-jarige Vermeer houdt alles wat er in de provincies gebeurt vanuit Den Haag nauwlettend in de gaten. Hij fungeert als landelijke helpdesk voor alle BBB'ers in de provincie en geeft de hele dag door advies.
De onderhandelingsteams kunnen hem direct bereiken. Zo gaf Vermeer deze week nog een online training aan de afdeling Flevoland over wat het verschil precies is tussen de verkenningsfase en het uiteindelijk onderhandelen en formeren.
'Nieuwe politiek'
Vermeer wijst erop dat de partij nieuwe politiek voorstaat, ook in de eerste fase van de zoektocht naar een nieuw provinciebestuur. "Wij hebben overal verkenners aangesteld die niet van onze eigen partij zijn, en dus neutraal zijn. En we sluiten andere partijen niet uit."
Naast VVD'ers, een PvdA'er en twee CDA'ers zijn vooral verkenners zonder (landelijke) partij aangesteld door BBB. Vermeer en zijn collega Anky Griekspoor houden namens de partij vanuit Den Haag de onderhandelingen in de provincies en ook de waterschappen in de gaten.
Volgens Vermeer is open kaart spelen tijdens de onderhandelingen voor de nieuwe provinciebesturen het toverwoord. Vermeer wijst daarbij op de twee breekpunten voor de partij. "Dan ben je maar duidelijk. En wij houden van duidelijke taal." Dat de partij zich hierdoor ook in de kaart laat kijken, noemt Vermeer 'niet erg'.
Goede voorbeeld
"De strategie is dat we er open ingaan, behalve wat betreft die twee breekpunten. Dat is het beste omdat we als de BBB willen dat er meer vertrouwen in de overheid komt. Dan moeten we ook zelf het goede voorbeeld geven."
De BBB kan niet alles binnenhalen. Nederland is immers een coalitieland, er moet met andere partijen samengewerkt worden. Maar op de vraag waar de partij bereid is om water bij de wijn te doen, wil Vermeer niets zeggen. "Dat ga ik nooit vooraf zeggen."
Politicoloog Koen Vossen van de Radboud Universiteit Nijmegen noemt de onderhandelingsstrategie van BBB 'helder' maar er kleven ook risico's aan. "Het is heel duidelijk. Het zijn ook de punten waar ze campagne op hebben gevoerd."
Imago van one-issuepartij
Toch kan de concentratie op alleen stikstof volgens Vossen ook een ander beeld oproepen. "Het bevestigt ook wel het imago van de one-issuepartij, die het op andere punten laat liggen. Want er zijn ook mensen die op de partij hebben gestemd vanwege andere thema's, zoals asiel of wonen."
En er is nog een ander risico, vervolgt Vossen. "Als je die breekpunten zo belangrijk maakt, dan moet je daar echt wel op leveren. Als je daar compromissen op sluit dan krijg je die radicale boerenachterban achter je aan. Die zal dan toch boos zijn."
En als de belangrijke breekpunten rond het stikstofprobleem niet meer spelen, vraagt Vossen zich af of de partij nog wel genoeg aantrekkingskracht heeft.
'Hoge verwachtingen zijn grootste vijand'
"Het wekken van al te hoge verwachtingen is het grootste risico voor de BBB", zegt politiek verslaggever Floor Bremer. "In ruil voor die twee breekpunten moet je bereid zijn op andere punten in te leveren. Bijvoorbeeld op asiel of woningbouw. Dat kan dan een teleurstelling worden voor de mensen die op de BBB hebben gestemd. De komende weken zal blijken hoever ze komen met hun 'nieuwe politiek'."
