Er is veel onvrede over het kabinet en dat kan weleens een reden zijn voor mensen om volgende week naar de stembus te gaan. Ook dit jaar zouden proteststemmers wel weer eens massaal van zich kunnen laten horen.
Op de markt in Rotterdam heerst deze zaterdag nog een hoop twijfel. Veel marktbezoekers hebben nog geen idee op wie ze gaan stemmen volgende week. "Er is zoveel keuze, ik heb echt nog geen idee", zegt een Rotterdamse met een zak fruit bungelend aan haar arm.
Maar naar wantrouwen is het op de markt niet ver zoeken: veel markbezoekers zijn wel klaar met het huidige kabinet. "Ze zitten er veel te lang en die Rutte komt zijn beloftes niet na", klinkt het vanaf een marktkraam.
Stem tegen het kabinet
Het wantrouwen in het kabinet is groot en daar maken vooral veel oppositiepartijen gebruik van. Die partijen grijpen deze verkiezingen aan om kiezers op te roepen om tegen partijen in het kabinet te stemmen De PVV is al jaren dé partij voor de proteststem.
Daarom laat Geert Wilders zich vandaag ook graag zien tijdens het boerenprotest in Den Haag. Vanaf het podium scandeert de PVV-leider: 'Willen we meer of minder Rutte en Kaag?' Voor hem schreeuwen duizenden ontevreden demonstranten: tegen! "Dan gaan we dat regelen."
Ontevreden stemmers
"De proteststem is ontzettend belangrijk voor deze verkiezingen. Ook voor mij", erkent Wilders. "Nederland is dit kabinet van Rutte en Kaag spuug- en spuugzat. We kunnen nu samen een vuist maken. Door volgende week woensdag te gaan stemmen."
Maar ook de PvdA maakt van de provinciale verkiezingen vooral een stem tegen het kabinet. "Het kabinet gaat verliezen, dus ik hoop dat wij als links gaan winnen", zegt Attje Kuiken tijdens deze laatste campagneweekend. GroenLinks en de PvdA worden na het kiezen van de nieuwe Eerste Kamer één fractie in de Senaat en de kans bestaat dat zij samen de grootste worden. Volgende week kiezen we indirect ook voor een nieuwe Eerste Kamer.
Vertrouwen in kabinet laag
Volgens opiniepeiler Gijs Rademaker is het vertrouwen in het kabinet laag. "Volgens ons onderzoek heeft één op de drie mensen nog maar vertrouwen in het kabinet, tweederde dus niet", stelt de peiler.
Dat is vanwege het stikstofbeleid, maar ook het asielbeleid wordt veel genoemd, net als de toeslagenaffaire en de schade-afhandeling in Groningen. "Allemaal zaken waar het kabinet mee worstelt en die ervoor zorgen dat het vertrouwen al langere tijd laag is."
Die onvrede lijkt er juist voor te zorgen dat meer mensen komende week gaan stemmen. "Acht procent van de kiezers met weinig vertrouwen zegt af te haken en minder te gaan stemmen, maar een kwart geeft juist aan wél te gaan stemmen." En dat protest leeft breder: 41 procent van alle kiezers zegt zelfs dat ze vooral gaan stemmen uit protest tegen het kabinet.
VVD-reclamespot
Waar partijen als PVV en de BoerBurgerBeweging juist adverteren met 'stem ze weg', is de VVD juist een campagne gestart tegen de proteststem. Vrijdag lanceerde de VVD een 20 seconden durend filmpje met linkse actievoerders en klimaatactivisten in de hoofdrol. De kernboodschap van de al meer dan 2,4 miljoen keer bekeken spot: 'Ga stemmen, laat ze niet winnen.'
VVD-Leider Mark Rutte licht toe: "Met dit filmpje willen we zeggen: let op: deze mensen gaan allemaal stemmen, dus mijn oproep aan Nederland is: gaat u ook stemmen."
Opkomst is belangrijk
Bij de VVD kijken ze gespannen naar de verkiezingen. Een flink verlies zorgt voor meer spanning in de coalitie die al worstelt met moeilijke vraagstukken als stikstof, klimaat en migratie. Maar hoe groot de klap wordt, hangt dus ook af van de opkomst. Die ligt voor deze verkiezingen traditioneel niet hoog: vorige keer ging 56 procent van de stemgerechtigden naar de stembus.
Daarom klinkt uit de monden van politici tijdens dit laatste campagneweekend ook massaal: 'Ga stemmen. Je kunt het verschil maken'. Of, zoals het op de Rotterdamse markt klinkt: "Als je niet gaat stemmen, moet je je muil houden."
