In Nieuw-Zeeland wordt het verboden voor winkels om sigaretten te verkopen aan mensen die na 1 januari 2009 geboren zijn. Daarmee moet er een rookvrije generatie komen. Ook in Nederland wordt voor zo’n verkoopverbod gepleit, zoals door anti-rookactivist Wanda de Kanter. Politieke partijen noemen zo’n verkoopverbod ook voor Nederland een interessant idee.
"Dit is een belangrijke stap. Dat moeten wij hier ook doen", zegt PvdA-Tweede Kamerlid Mohammed Mohandis. Ook regeringspartij CDA is wel te spreken over de Nieuw-Zeelandse maatregel. "Het CDA wil een rookvrije generatie. In dat kader vinden we dit een mooi idee", zegt Kamerlid Anne Kuik.
Regeringspartij VVD noemt het bij monde van Rudmer Heerema 'oprecht een interessant idee'. "Dit is één van de mogelijke maatregelen."
Brussel
Het VVD- en CDA-Kamerlid wijzen wel beiden naar Europa voor zo'n verbod, waar verantwoordelijk staatssecretaris Maarten van Ooijen het moet aankaarten. "Nederland is geen eiland zoals Nieuw-Zeeland, dus wil het werken dan moet je dat Europees aanpakken", zegt Kuik. "De staatssecretaris zegt in gesprek te gaan met buurlanden. Wij zijn benieuwd naar de uitkomsten daarvan."
Dat laatste maakt anti-rook-activist De Kanter kwaad. "Altijd maar: 'Brussel, Brussel, Brussel'. Je moet niet verwijzen naar Brussel hiervoor. Je moet het hier nu gaan doen. En niet naar Europa wijzen om stappen te nemen, dan misbruik je de EU."
Verbod in 2030
Volgens De Kanter staat er niets in de weg om hier nu al afspraken over voor de toekomst te maken. Want in Europa, maar ook wereldwijd staan volgens De Kanter steeds meer landen positief over zo'n generatieverbod, Ze wijst op Australië, Maleisië en Denemarken waar een verbod ook wordt overwogen.
In Nederland is De Kanter één van de mensen die al sinds 2016 pleit voor een generatiegebonden verbod in het Burgerinitiatief Nicotinee. "Wij willen in Nederland in 2030 een verbod voor de verkoop van sigaretten aan mensen die dan 18 jaar zijn. Die kinderen zijn op dit moment 10 jaar."
Juridisch mogelijk
Juridisch ligt er weinig in de weg, legt hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit Martin Buijsen uit.
"Je mag paal en perk stellen aan het recht op privacy en zelfbeschikking als de volksgezondheid dat rechtvaardigt. En als je alles hebt geprobeerd, zoals reclames verbieden, het verbieden van roken in publieke ruimtes en de prijs enorm verhogen, en dat allemaal werkt om het aantal rokers terug te dringen, dan mag je dit soort maatregelen nemen, zegt het Europees Hof. Het lijkt betuttelend, maar met een beroep op de volksgezondheid kan je ver gaan."
Ministerie gaat overleggen met buurlanden
Staatssecretaris Van Ooijen liet al eerder aan de Tweede Kamer weten dat hij met omringende landen wil spreken over een verbod vanaf 2035. "Maatschappelijke partijen pleiten ervoor om in Nederland wettelijk vast te leggen dat kinderen geboren vanaf 2017 nooit meer sigaretten kunnen kopen. Vanaf 2035, als deze kinderen 18 worden, wordt dan de minimumleeftijd voor tabaksverkoop elk jaar met één jaar verhoogd. Ik vind dit een interessante insteek en ik neem het initiatief om met buurlanden hierover in gesprek te gaan."
