Meer vormen van spionage worden strafbaar. Dat staat in een nieuw wetsvoorstel van minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid. Er komen strengere straffen voor het verrichten van spionageactiviteiten voor buitenlandse overheden als dat de Nederlandse nationale veiligheid in gevaar brengt.
Nu is het al zo dat 'klassieke' vormen van spionage strafbaar zijn, zoals het schenden van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen. Maar in het strafrecht was nog onvoldoende mogelijkheid om op te treden bij een andere vorm van spionage, zoals het spioneren voor buitenlandse overheden.
Die activiteiten kunnen een gevaar zijn voor de nationale veiligheid. Dat kan bijvoorbeeld door het ophalen van en bezorgen van pakketjes of documenten, het volgen van personen of het verspreiden van informatie.
Acht jaar cel
Een voorbeeld hiervan is dat iemand die in Nederland woont contact heeft gehad met een inlichtingenofficier van een buitenlands regime. Er is sprake van het overtreden van de wet als hij of zij daarna vanuit Nederland naar het buitenland reist en op verzoek van de spion documenten meeneemt. Hiervoor kan iemand straks een gevangenisstraf van maximaal acht jaar krijgen.
Omdat ook spionageactiviteiten steeds vaker digitaal plaatsvinden, wordt de strafmaat van een aantal computerdelicten voor een buitenlandse mogendheid met een derde verhoogd.
Minister Yeşilgöz hoopt dat met deze uitbreiding de nationale veiligheid straks beter is beschermd: "Het in gevaar brengen van de Nederlandse belangen door spionage moet hard worden afgestraft. Dat doet deze wet door maximaal acht jaar gevangenis op te leggen aan mensen die spionageactiviteiten uitvoeren voor een buitenlandse overheid."
Reële dreiging
Aanleiding voor het aanscherpen van de spionagewet is het laatste dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Daarin wordt dit soort spionage vanuit het buitenland een 'reële dreiging' genoemd.
Uiteraard wordt het uitwisselen van informatie met buitenlandse overheden alleen strafbaar als het schade toebrengt aan zwaarwegende Nederlandse belangen als de nationale veiligheid en de veiligheid van personen.
Spionage binnen gemeenschappen
Ook zogeheten diasporaspionage wordt strafbaar in de nieuwe wet. Daarbij probeert een buitenlandse overheid invloed uit te oefenen binnen de gemeenschappen in Nederland van mensen die uit dat land afkomstig zijn. Zo kunnen er gegevens worden verzameld of personen worden beïnvloed.
Het risico daarvan is dat het kan gebeuren dat er leden van die gemeenschap worden ingezet om anderen onder druk te zetten of in sommige gevallen zelfs de mond te snoeren.
Het wetsvoorstel gaat nu naar de Raad van State en daarna moeten de Tweede en de Eerste Kamer er nog mee instemmen.
