Het partijcongres van de VVD heeft zich uitgesproken tegen de stikstofplannen van het kabinet en VVD-minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof). Het gisteren gepresenteerde stikstofplan gaat de partijleden veel te ver.
Veel boerenbedrijven zullen moeten verdwijnen, waardoor de leefbaarheid op het platteland in gevaar komt, vrezen de tegenstemmers.
Een motie waarin de Tweede Kamerfractie van de liberalen wordt opgeroepen tegen het kabinetsplan te stemmen, werd met 51 procent van de stemmen gesteund tijdens het congres. In plaats van dit plan moet er een 'zorgvuldig, realistisch en liberaal stikstofbeleid' komen.
Discussie 'ongekend fel'
De motie die nu is aangenomen, geldt als een advies. "Een congres bepaalt niet het kabinetsbeleid, maar dit was een ongekend felle discussie", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Het is pijnlijk voor de VVD-top. Het plan dat gisteren werd aangekondigd, zorgt een dag later al voor een splijtende stemming in de partij."
Lambie was op het partijcongres getuige van een 'heel pittige discussie'. "Dat was vroeger wel anders: in de afgelopen jaren onder Rutte werd op congressen zelden zo stevig gediscussieerd. Nu waren er zelfs mensen die zeiden dat de VVD desnoods maar uit het kabinet moet stappen, of die de stikstofplannen wilden terugsturen naar de tekentafel."
Dat gaat niet gebeuren, zei premier Mark Rutte. "Dit is de eerste stap, de plannen worden nog verder uitgewerkt." Aan de stikstofdoelen wordt niet getornd, zei de premier, maar dat hoeft volgens hem niet strijdig te zijn met de motie die vandaag is aangenomen. "Die zegt: goed samenwerken met de provincies, en zorgen voor perspectief voor de landbouw. Dat gaan we doen."
Diepe verdeeldheid
Lambie: "De VVD-top, Rutte en Van der Wal voorop, willen vasthouden aan de forse beperking van stikstofuitstoot. Elke aanpassing aan die stikstofplannen zou ook meteen voor spanning met D66 zorgen. Maar de VVD zit nu met behoorlijk wat ontevreden leden, dus zie je Rutte het balletje vooruitschoppen. Hij benadrukt 'de eerste contouren', wil wachten op de uitwerking. Ondertussen hoopt de VVD dat de onrust luwt, maar ze riskeren een afstraffing bij de Provinciale Statenverkiezingen volgend jaar."
De discussie die je bij de VVD zag, zul je ook bij regeringspartijen CDA en ChristenUnie gaan zien, voorspelt Lambie. "Het zijn partijen die het jarenlang voor de boeren hebben opgenomen en nu met een snoeiharde boodschap komen. Achter de schermen hoor je: dit wordt in de politiek en op het platteland een heel heftige tijd."
Halvering uitstoot
De stikstofuitstoot moet in heel Nederland worden gehalveerd, staat in het kabinetsplan. In een groot aantal gebieden moet het stikstofpercentage veel verder omlaag. Het gaat onder meer om de Gelderse Vallei, Noord-Brabant en Limburg. Daarnaast moet in de beschermde Natura 2000-gebieden het stikstofgehalte met 95 procent omlaag. Veel boerenbedrijven zullen de komende jaren hun bedrijf moeten beëindigen.
Minister Van der Wal, die gisteravond thuis werd bezocht door een aantal protesterende boeren, liet zich eerder vandaag uit over die gebeurtenis. Ze bestempelde het voorval als 'onaangenaam':
Minister over boze boeren voor haar huis: 'Was onaangenaam'
Van der Wal past stikstofplan niet aan
Minister Van der Wal gaat het stikstofplan niet aanpassen nu een nipte meerderheid van de VVD-leden het te ver vindt gaan. Het is aan de Tweede Kamer ('mijn opdrachtgever') om te bepalen of het plan moet worden aangepast, zei Van der Wal.
Hoewel een meerderheid van de VVD de stikstofplannen niet steunt, heeft Van der Wal niet het gevoel dat haar partij niet achter haar staat. "Ik snap de zorgen. Dat meen ik echt. Toen ik aan deze klus begon, had ik nooit verwacht dat ik hiermee de publieksprijs zou winnen. Niet in Nederland en niet in mijn eigen partij."
