GroenLinks en PvdA hopen in de toekomst veel meer te gaan samenwerken. Het is de enige manier om een vuist te maken tegen rechts, vinden partijleiders Jesse Klaver (GroenLinks) en Attje Kuiken (PvdA). Maar veel leden van beide partijen zijn nog niet overtuigd, bleek vanavond tijdens een eerste gezamenlijke 'meet-up' in Arnhem.
"Wie voelt zich hier groen?", vraagt de gespreksleider aan de zaal. Zo'n beetje iedereen steekt zijn hand op. Op de volgende, logische vraag ('wie voelt zich hier rood?') gaan evenveel handen de lucht in. De zaal is versierd met de logo's van PvdA en GroenLinks, gebroederlijk naast elkaar. Ook de vrijwilligers lopen door elkaar heen in rode en groene shirtjes.
'Niet opnieuw rechts ingehaald
Partijleiders Klaver en Kuiken tonen zich warm pleitbezorger van meer samenwerking. "Ik ben er klaar mee dat we elke keer toch weer door rechts worden ingehaald", zegt Kuiken. "Ik wil dat niet."
Ze denkt dat 'een progressieve bundeling van krachten' nodig is om een vuist te kunnen maken. Dat is Klaver met haar eens. Hij noemt het 'een strategie van rechts' om de linkse partijen uit elkaar te spelen. "Alsof het een strijd is tussen groen en links. Dat is het niet."
'Wat doen we hier?'
Maar wie denkt dat de meerderheid van de aanwezigen hier ook zonder meer voor meer samenwerking tussen beide partijen is, komt bedrogen uit.
"Ik wil Henk en Ingrid terug", zegt een man, die zich 'conservatief' PvdA-lid noemt. "Sociaaldemocraten zijn altijd conservatief; we zijn voor behoud van de verworvenheden voor de mensen voor wie we opkomen."
Een GroenLinkser zegt even later: "Laten we eerlijk zijn. De reden dat links het slecht doet, is gebrek aan links leiderschap, aan een sterk verhaal. Ik ben eigenlijk benieuwd wat we hier in godsnaam doen."
Verschillende aanwezigen knikken en applaudisseren.
Linkse samenwerking weerbarstig
Al sinds jaar en dag wordt door linkse partijen gesproken over meer samenwerking. In het verleden mislukten die pogingen steevast, meteen of na een aantal maanden.
De laatste maanden is er weer wat nieuw leven in de samenwerking geblazen tussen GroenLinks en de PvdA. De SP houdt zich afzijdig. Afgelopen zomer besloten GroenLinks en de PvdA samen te onderhandelen in de formatie. Er kwamen zelfs gezamenlijke fractievergaderingen.
Ook nadat het nieuwe kabinet aantrad zijn de banden hecht gebleven. Zo overlegden fractieleiders Kuiken en Klaver afgelopen week over hun stem bij de motie van wantrouwen die tegen premier Rutte werd ingediend bij het debat over de verwijderde sms'jes.
Niet iedereen is even enthousiast over de verdergaande samenwerking. Zo zijn PvdA-prominenten als oud-voorzitter Hans Spekman en oud-Kamerlid Adri Duivesteijn mordicus tegen.
Petitie tegen fusie
Ook bij GroenLinks ziet lang niet iedereen de fusie van de Eerste Kamerfracties zitten. Een groep prominente leden startte vorige week de online petitie 'GroenLinksers tegen fusie'. De petitie is inmiddels bijna 400 keer ondertekend.
Daar staat tegenover dat een groeiende groep leden bij beide partijen verdergaande samenwerking wel lijkt te zien zitten. Aan PvdA-zijde zijn onder anderen Frans Timmermans en Diederik Samsom warm pleitbezorgers van meer samenwerking, en ook de fractietop van GroenLinks is, net als de partijvoorzitter, voor.
De eerste stip op de horizon is een eventuele samenwerking van de twee Eerste Kamerfracties na de Provinciale Statenverkiezingen in 2023; GroenLinks houdt daar begin juni een ledenreferendum over (de uitslag volgt op 11 juni) en de PvdA stemt erover op haar congres, ook op 11 juni.
'Logisch moment'
GroenLinks-leider Klaver noemt het 'een logisch moment' om verdergaande samenwerking uit te testen. "En als samenwerking tot verwatering leidt, gaat Attje noch ik het doen", belooft hij.
De aanwezige leden horen het welwillend aan, maar of ze de stap echt durven te nemen, blijft afwachten.
Frits Wester: met fusie wordt de strijd niet gewonnen
"De afgelopen jaren heeft GroenLinks zich met ups maar vooral ook downs tot een links-liberale club ontwikkeld die ver afstaat van de klassieke arbeider die ooit de kern vormde van de PvdA-kiezers", zegt politiek commentator Frits Wester. "En dat is nu ook precies wat veel leden van beide partijen zorgen baart."
Passen beide clubs wel echt bij elkaar, vraagt Wester zich af. "Het elitaire GroenLinks, waar geld en inkomen geen rol lijken te spelen, en de noden van de arbeider en uitkeringsgerechtigde die met zijn of haar portemonnee alle moeite moeten doen het einde van de maand te halen? Kan door een fusie tussen PvdA en GroenLinks echt een onderscheidende nieuwe beweging ontstaan waarin de zo verschillende achterbannen zich kunnen herkennen? Ik betwijfel het, met de critici uit beide partijen, ten zeerste."
De PvdA kan het daarom ook beter zoeken in goede aansprekende mensen en een heldere koers, zegt Wester, in plaats van 'een gekunsteld samengaan met een vreemde eend'. "Datzelfde geldt ook voor GroenLinks dat bij een fusie veel van zijn idealen en wensen in het bakje ‘onbetaalbaar’ zal zien verdwijnen."
Kortom, zegt Wester: "Praktisch samenwerken waar het kan, natuurlijk doen. Maar laat die fusie voorlopig maar zitten. Daar ga je de strijd nu echt niet mee winnen."
