Deze week rijden we overdag precies twee jaar maximaal 100 kilometer per uur op de snelweg. Wat heeft het opgeleverd en gaan we ooit weer terug naar de oude snelheid? Experts zijn duidelijk: "Ik zie het niet meer gebeuren. De weerstand is er niet, ook niet in de politiek."
"Een rotmaatregel", noemde premier Rutte het destijds. In maart 2020 ging de maximumsnelheid overdag naar beneden van 130 kilometer per uur naar 100. Het was één van de compenserende maatregelen die werden ingevoerd tegen de hoge stikstofuitstoot.
Het resultaat van minder hard karren
Wat heeft twee jaar minder hard karren op onze A-wegen opgeleverd? "Dat we een jaar woningen hebben kunnen bouwen en wegen kunnen aanleggen", zegt Jan Willem Erisman. De hoogleraar Milieu en Duurzaamheid aan de Universiteit Leiden berekende dat de stiktstofuitstoot door een snelheidsverlaging van 130 naar 100 kilometer per uur afneemt met 4 procent.
"Dat klinkt als weinig, maar daardoor ontstaat wel ruimte voor kleinere activiteiten, zoals het bouwen van huizen."
Maar het valt tegen
Maar de vrijgekomen ruimte valt in de praktijk tegen, concludeerde onlangs ook het kabinet. Vooral in de Randstad heeft de snelheidsverlaging niet zo veel uitgehaald doordat er in die regio 'vaak al langzamer werd gereden en lagere maximumsnelheden golden'. Niet alle bouwplannen kunnen daardoor worden gehaald.
Daar komt bij dat die andere stikstofmaatregel, het uitkopen van varkensboeren, ook flink tegenvalt. Die maatregel is overigens veel ingrijpender als het gaat om de stikstofdaling. Jan Willem Erisman: "Omdat de opbrengst van de maatregelen tegenvalt, moeten we dus extra stikstofruimte vrijmaken. Een langetermijnbeleid is daarvoor nodig. Dat kost tijd en zolang die er nog niet is, blijft de maatregel van 100 kilometer per uur en zal je andere maatregelen moeten vinden voor het bouwen van huizen of uitbreiden van wegen."
De hoogleraar is helder: "Zolang er geen andere opties zijn en we prioriteiten stellen aan huizenbouw en bedrijven zullen we deze snelheid houden. Nee, ik denk niet dat deze maatregel snel verdwijnt en zeker niet snel."
Ook verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen denkt dat we nog heel lang aan de 100 kilometer vastzitten. "Ik zie geen grote weerstand. Niet vanuit de maatschappij en ook niet vanuit de politiek", zegt Tertoolen. "Het maakt mensen niet echt boos. We zijn eraan gewend. En zolang dit huidige kabinet aan de macht blijft, denk ik niet dat het gaat veranderen. Deze vier partijen vinden het dan wel een rotmaatregel, ze zien hem wel als noodzakelijk om stikstofruimte vrij te maken."
Gevolgen zijn klein
Zolang de maatregel wordt gezien als goed voor het milieu, voor de veiligheid, en voor de doorstroming, blijft de snelheid van 100 wel bestaan, denkt Tertoolen. Ook merken automobilisten in de praktijk dat ze helemaal niet heel veel langer onderweg zijn. "Het scheelt op een lange rit vaak maar enkele minuten. Dat het veel langer duurt zit meer in ons hoofd."
Volgens de verkeerspsycholoog is het aantal boetes ook niet flink toegenomen. "Dat was ook altijd de belofte van het kabinet: er zou niet streng op worden gecontroleerd." Overigens is het aantal ongelukken sinds de invoering naar 100 wel gedaald. "Maar dat komt meer door de impact van corona. Het aantal dodelijke slachtoffers is gelijk gebleven als je het vergelijkt met de situatie voor corona en voor de snelheidsverlaging."
Terug naar 100: hoe zat het ook al weer?
In heel Nederland werd in maart 2020 de maximumsnelheid op autosnelwegen overdag (van 06.00-19.00 uur) verlaagd naar 100 kilometer per uur. In de avond en 's nachts (19.00-06.00 uur) bleef de snelheid ongewijzigd op 130. De bijdrage van het verkeer aan de totale stikstofdepositie is 6 procent, stelde de commissie-Remkes.
Een rekenvoorbeeld: wie van Maastricht naar Den Helder continu 130 kilometer per uur rijdt, is 2 uur en 30 minuten onderweg. Met 100 kilometer per uur kom je uit op 3 uur. Dat is de theorie. In de praktijk is het in ons land onmogelijk om zulke lange trajecten aan één stuk zo hard te rijden. Het tijdverlies is daarom hooguit enkele minuten.
PVV wil naar 130 terug
PVV-leider Wilders is wel fel tegen de invoering van de snelheidsverlaging. "Een snelheid van 130 kilometer per uur is wat ons betreft morgen in te voeren. Hoe eerder hoe beter", zegt hij desgevraagd. Maar die woorden hebben politiek geen effect.
GroenLinks wil juist kijken wat een mogelijke invoering naar 90 kilometer per uur voor gevolgen heeft. "De daling van de stikstofuitstoot is verre van genoeg", zegt Kamerlid Laura Bromet. "We willen dat de minister gaat kijken wat een verlaging naar 90 voor gevolgen heeft. En we willen ook dat de minister onderzoekt wat een invoering van 100 in de avonden en nacht doet. Het moet echt beter en met deze maatregel kunnen we snel iets doen."
Beter voor portemonnee
Een snelheidsverlaging lijkt niet op een meerderheid te rekenen, evenmin als de terugkeer naar 130 km/u. En zolang de prijzen aan de pomp hoog blijven, zal 100 km/u ook nog eens beter zijn voor onze portemonnee.
De verbrandingsmotor is bij een snelheid van 100 gemiddeld 25 procent zuiniger vergeleken met een snelheid van 130.
