Het coalitieakkoord lijkt er toch eindelijk aan te komen. Als de formerende partijen volgende week een akkoord sluiten, begint de zoektocht naar ministers en staatssecretarissen voor het nieuwe kabinet. Wij zetten de namen op een rijtje die in politiek Den Haag rondzingen, maar van wie velen het niet zullen worden.
'Ik word genoemd', zei een glunderende prof. dr. ir. Akkermans, het typetje van Kees van Kooten, jaren geleden nog met trots. Maar genoemd worden is allerminst een garantie om daadwerkelijk toe te treden tot een nieuw kabinet. Sterker nog, een veel gehoorde wijsheid in Den Haag is dat genoemd worden, de beste manier is om het níet te worden.
Verdeling
Toch zullen vooral Tweede Kamerleden van de regeringsfracties blij zijn dat hun naam rondzingt, en met spanning hun telefoon in de gaten houden. Een staatssecretariaat of een ministerpost wordt gezien als een bekroning van een politieke loopbaan.
Op dit moment wordt er uitgegaan van 30 nieuwe bewindspersonen. 20 ministers, 10 staatssecretarissen. De VVD levert 8 ministers, D66 krijgt er 6, het CDA 4 en ChristenUnie 2. De VVD krijgt 4 staatssecretarissen, D66 3, CDA 2 en ChristenUnie 1. Er zou worden gestreefd naar een gelijke man-vrouwverdeling.
VVD
Bij de VVD zullen naast Rutte waarschijnlijk Sander Dekker, Dilan Yeşilgöz-Zegerius en Dennis Wiersma terugkeren. De laatste twee vielen de laatste maanden van het demissionaire kabinet in, en zullen daarvoor worden beloond. Ook de naam van VVD-Kamerlid Mark Harbers doet de ronde. Hij deed al eerder ervaring op als staatssecretaris van Justitie, waar hij overigens na twee jaar opstapte.
Sophie Hermans, die nu waarnemend fractievoorzitter is en meeonderhandelde met Rutte in de formatie, gaat ook na de formatie de VVD-fractie leiden.
Namen genoemd van VVD'ers:
- VVD-partijvoorzitter Christianne van der Wal
- Eerste Kamerlid Micky Adriaanse
- Oud-wethouder van Amsterdam Eric van der burg
- President van de Rekenkamer Arno Visser
- Gedeputeerde Zuid-Holland Jeannette Baljeu
- Voorzitter makelaarsvereniging NVM Onno Hoes
CDA
Bij het CDA is de grote vraag wie er terugkeren van de huidige ministers. Blijven Hugo de Jonge en Wopke Hoekstra minister, en zo ja, op welk ministerie? Het CDA krijgt hoogstwaarschijnlijk niet het ministerie van Financiën, want op die belangrijke post kan D66 als tweede partij, aanspraak maken.
Omdat Financiën wordt beschouwd als een van de invloedrijkste posten wordt er vanuit gegaan dat D66 die post niet zal laten liggen. Daardoor vissen het CDA en Hoekstra dus achter het net met Financiën. Of Hoekstra een ander ministerie dan interessant genoeg vindt, of in de Tweede Kamer gaat zitten, is de grote vraag. Eerder gaf Hoekstra aan zichzelf meer als bestuurder te zien dan als politicus.
Of Hugo de Jonge terugkeert op Volksgezondheid of in het kabinet, is ook nog een groot vraagteken. Hij heeft zelf aangegeven wel graag verder te willen op Volksgezondheid. Ook hebben een aantal CDA-prominenten in het AD een warm pleidooi gehouden voor voortzetting van zijn ministerschap van Volksgezondheid. Toch is dat allerminst duidelijk. Binnen de CDA-top zouden ze minder warm lopen voor een verlenging.
Bij het CDA keert de huidige staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Raymond Knops waarschijnlijk terug. Verder wordt de naam genoemd van waarnemend fractievoorzitter Pieter Heerma, mogelijk als minister van Volkshuisvesting. Maar intern zou Heerma hebben laten weten geen ambitie te hebben voor een plek in het kabinet. Kamerlid Anne Kuik zou worden genoemd als de leider van de CDA-fractie.
Namen genoemd van CDA'ers:
- Europarlementariër Esther de Lange
- Oud-CDA-voorzitter Ruth Peetoom
- Burgemeester van Nijmegen Hubert Bruls
- Interim CDA-voorzitter Marnix van Rij
- Burgemeester van Amersfoort Lucas Bolsius
D66
Dan is er de vraag wat D66-leider Sigrid Kaag gaat doen. Gaat ze in het kabinet zitten of in de Kamer, en als ze minister wordt, op welk ministerie dan? Op haar favoriete departement, het ministerie van Buitenlandse Zaken, kan ze niet meer terugkeren, nadat ze eerder dit jaar aftrad vanwege de chaotische evacuatie van Nederlanders uit Afghanistan. Ze wordt genoemd voor Financiën, maar ook voor een ministerschap voor Klimaat.
Aangenomen wordt dat de huidige D66-staatssecretaris Steven van Weyenberg terugkeert in het kabinet en mogelijk ook de huidige staatssecretaris Hans Vijlbrief. Ook de D66-Kamerleden Jan Paternotte, Sjoerd Sjoerdsma, Salima Belhaj worden getipt. Rob Jetten blijft de D66-fractie in de Kamer leiden.
Namen genoemd van D66'ers:
- Bestuursvoorzitter Rabobank Wiebe Draijer
- Rector magnificus Erasmus Universiteit Rotterdam Annelien Bredenoord
- Rector magnificus van de Universiteit Maastricht Rianne Letschert
- Burgemeester van Almere Franc Weerwind
- Europarlementariër Sophie in 't Veld
ChristenUnie
Keert Carola Schouten (ChristenUnie) terug in het kabinet? Waarschijnlijk wel, maar in elk geval niet op het ministerie van Landbouw, waar ze de afgelopen jaren corvee heeft gedaan. Ook staatssecretaris Paul Blokhuis keert terug. En de naam van Kamerlid Miriam Bikker valt vaak als er wordt gesproken over nieuwe ChristenUnie-bewindspersonen. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers blijft fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Namen genoemd van CU'ers:
- Voorzitter GGD Nederland André Rouvoet
Gezondheid
Naast de mensen die graag genoemd worden, zijn er ook mensen die geen kabinetspost ambiëren. Het afbreukrisico is groot, mede ook door het harder wordende politieke debat. En ook privé zijn de consequenties groot. Niet alleen door de lange werkdagen hebben gezinnen van nieuwe bewindspersonen er onder te lijden, ook door steeds meer bedreigingen aan het privéadres van de bestuurders.
En dan is er nog het gezondheidsaspect. In het vorige kabinet vielen een aantal bewindspersonen letterlijk om. Zo was er minister Bruno Bruins die onwel werd tijdens een debat en vanwege overwerktheid niet terugkeerde. Ook de ministers Bas in 't Wout en Tamara van Ark moesten stoppen vanwege gezondheidsredenen. Dat zal mogelijke kandidaten ook kunnen afschrikken.
