Sinds de verkiezingen stikt het van de partijen in de Tweede Kamer. Veel van die nieuwelingen hebben het lastig, door alle vergaderingen, regeltjes en stemmingen. Daar is een oplossing voor bedacht: het kleinefractieberaad, waar kleine partijen elkaar bijpraten en afspraken maken. "Je kunt niet van alles verstand hebben."
Het is eigenlijk niet te doen voor een Tweede Kamerlid in z'n eentje. In de Kamer zijn er buiten de plenaire zaal, waar de belangrijkste vergaderingen plaatsvinden, tientallen overleggen per dag. Daarnaast zijn er ook nog werkbezoeken, optredens in de media en moeten die debatten inhoudelijk worden voorbereid. Vaak wordt ook in de avonduren vergaderd.
Elkaar helpen
Voor een partij van tien zetels is dat al aanpoten, maar voor partijen met slechts één of een paar zetels is dat niet bij te houden. Reden voor Liane den Haan, van eenpersoonsfractie Den Haan, om enkele weken na de verkiezingen de BoerBurgerBeweging en BIJ1 te benaderen. "Ik heb aan Caroline (Van der Plas, BBB) en Sylvana (Simons, BIJ1) voorgesteld om bij elkaar te gaan zitten. Ik zei: we kunnen elkaar helpen, want we zijn allemaal eenpersoonsfracties. Hoe gaan we al dat werk aanpakken?"
In het kleinefractieberaad wordt dus gesproken over de agenda-problemen, maar ook over inhoudelijke zaken.
Minder prettig
Want dat is wel lastig, zegt BBB-leider Van der Plas. Die had daarom ook direct oren naar het overleg met andere kleine partijen. Dat was ook vanwege een minder prettige ervaring. "Ik was hier op mijn allereerste dag in de Kamer, ik was nog niet eens geïnstalleerd, toen er een vergadering was van het dagelijks bestuur van de Kamer, het presidium. Daar werd direct besloten dat partijen met minder dan zes zetels niet in het presidium mochten. De reden was dat de besluitvorming te traag zou gaan met zoveel partijen. Dat ging me wel een beetje te snel."
Want het presidium neemt belangrijke besluiten over de vergaderagenda en over het reglement van orde. "Dat ze dan zo'n besluit nemen is eigenlijk best gek, want officieel kent de Grondwet geen partijen, alleen individuele Kamerleden. Ik ben net zo'n belangrijk Kamerlid als Mark Rutte, om maar iemand te noemen. Maar nu zat ik niet in het presidium."
Agenda
En juist die vergaderagenda is van belang voor kleine fracties. Zij kunnen maar op één plek tegelijk zijn, zegt ook fractieleider Den Haan. "Ik heb dus een paar commissies gekozen die voor mijn partij belangrijk zijn. Maar wekelijks worden er 200 moties behandeld, waar ook allemaal zaken bij zitten waar je helemaal geen verstand van hebt, waar je wel over meestemt", zegt Den Haan.
"We zijn politiek allemaal heel verschillend, maar we hebben als partijen ook een heel andere focus. Daar kunnen we ons voordeel mee doen." Den Haan richt zich bijvoorbeeld op ouderenbeleid en inkomensontwikkeling, Bij1-leider Simons doet veel aan gelijkheid en koninkrijksrelaties en Van der Plas richt zich meer op landbouwbeleid en infrastructuur.
Dus wordt er in het kleinefractieberaad inhoudelijk gesproken over verschillende onderwerpen en de opvattingen, en gekeken waar die overlappen. En wordt er ook gekeken wie naar welke commissievergadering gaat, en wie daar mogelijk ook namens een andere partij het woord kan voeren.
Geen politici afbranden
"Zelf het woord voeren lukt niet altijd, vanwege commissievergaderingen die op hetzelfde moment zijn", zegt Den Haan. "Zo heb ik ook wel eens het woord gevoerd over de arbeidsmarkt in de zorg mede namens BBB en DENK en zo heeft DENK het woord mede namens mij gevoerd in een Afghanistan-debat. De enige voorwaarde is dat ik niet wil dat andere politici worden afgebrand. Ik zoek echt de samenwerking met anderen."
Ook BBB-leider Van der Plas heeft daar ervaring mee. "Bij een overleg over het toeslagenschandaal sprak de ChristenUnie ook namens BBB."
In de praktijk schrijft een partij de inbreng en stuurt die ter controle langs de andere partijen. "Zij kijken het na en als ze zich daar in kunnen vinden, dan is mijn bijdrage ook namens hen", zegt Den Haan. "Zo is de burger ervan verzekerd dat wij echt tot het uiterste gaan om ons werk zo goed mogelijk te doen", vat Van der Plas het samen.
Tot zes zetels
Inmiddels neemt ook DENK vaak deel aan het overleg. "Binnenkort doet ook JA21 mee, en Wybren van Haga wil aanhaken. We hebben ook Volt en de SGP aangeschreven. Het zijn de partijen tot zes zetels die mee kunnen doen." SGP-leider Kees van der Staaij heeft desgevraagd nog weinig belangstelling. "Ik dacht dat het vooral de wat meer linkse partijen waren die daaraan deelnamen", zegt hij.
