Het is al vijf maanden wachten op een nieuw kabinet. Onder leiding van informateur Mariette Hamer is er de afgelopen drie maanden weinig vooruitgang geboekt. Ook deze week kwam geen duidelijkheid over met welke partijen VVD en D66 gaan onderhandelen. "Iemand zal over zijn schaduw heen moeten springen", zegt politiek commentator Frits Wester.
Er zijn drie reële opties voor het vervolg van de formatie:
- over rechts met de ChristenUnie, een voortzetting van het huidige kabinet.
- over links met de PvdA en GroenLinks, die als één fractie willen aanschuiven.
- of een minderheidskabinet van VVD en D66 en eventueel het CDA.
Maar iemand aan de onderhandelingstafel zal water bij de wijn moeten doen. Want CDA en VVD willen liever niet over links en D66 wil liever niet met de ChristenUnie, een optie die ook de ChristenUnie zelf niet ziet zitten.
Komend weekend spreken de leden van de PvdA zich uit tijdens een ledenraad. Als zij zich uitspreken tegen een kabinet met Rutte is de tandem met GroenLinks al bij voorbaat uitgespeeld. Zeggen de PvdA-leden ja tegen meedoen aan een kabinet met Rutte, dan ligt de bal bij CDA en VVD.
Drie vragen over de moeizame formatie aan politiek commentator Frits Wester:
Wat is er aan de hand met de formatie? Waarom duurt het zo lang?
"Het politieke landschap is flink versplinterd. Geen grote blokken meer, maar veel partijen met nog geen tien of twintig zetels. Dat maakt het zoeken naar werkbare meerderheidscoalitie lastig. Vooral ook omdat veel partijen elkaar op voorhand uitsluiten", zegt politiek commentator Frits Wester. "Daarnaast is er ook in de nasleep van de toeslagenaffaire veel gebeurd wat tot onderling wantrouwen heeft geleid."
Waarom is dit een belangrijk weekend voor de formatie?
"Informateur Hamer is nu, met een pauze van een paar weken vanwege zomervakantie, al een tijd lang bezig. Het zou vooral moeten gaan over de inhoud, maar het gaat vooralsnog vooral over de vraag wie met wie en met wie niet. Hamer wil nu even de ledenraad van de PvdA afwachten. Daar liggen weer moties op tafel over wel of niet samen optrekken met GroenLinks. En over samenwerken met de VVD van Rutte. Ik snap wel dat ze dat eerst wil afwachten voordat ze met haar verslag komt. Maar het kost wel veel tijd allemaal. Heel veel tijd."
Hoe gaat het na dit weekend verder?
"Ik ben heel benieuwd hoe dit allemaal afloopt", zegt Wester. "Maar als iedereen zo in zijn schuttersputje blijft zitten en niemand over de eigen schaduw heen wil springen, komt een minderheidscoalitie wel heel dicht bij als enige werkbare oplossing."
Hamer komt naar verwachting volgende week met haar rapport. Dan moet blijken of Hamer met een oplossing komt, of dat ze haar opdracht teruggeeft zonder resultaat.
