Premier Mark Rutte voelt zich 'uiteraard altijd direct verantwoordelijk' voor alles wat er onder zijn bewind gebeurt, dus ook voor de toeslagenaffaire waar zijn derde kabinet vorige week over viel. "Daar zal ik nooit voor weglopen", vertelde hij gisteravond in een debat dat tot na middernacht duurde.
Tijdens het debat over een vernietigend toeslagenrapport dat vorige maand verscheen, kreeg Rutte veel kritiek op zijn eigen rol.
Die bleef tot nu toe onderbelicht, vinden veel Tweede Kamerleden. De premier zei eerder dat hij zich wel verantwoordelijk voelt, maar niet direct betrokken was bij het schandaal.
Nadruk op fraudebestrijding
Rutte heeft, met het aftreden van zijn kabinet, dan wel verantwoordelijkheid genomen, het lijkt volgens verschillende partijen niet volledig tot Rutte door te dringen dat het toeslagenschandaal zich voornamelijk voltrok toen hij in het Torentje zat.
Rutte erkende gisteravond opnieuw dat onder zijn bewind veel nadruk werd gelegd op de bestrijding van fraude met publieke voorzieningen. Daardoor kan bij mensen die met de uitvoering zijn belast, 'onbedoeld en niet gewenst' het idee zijn ontstaan dat zij in de strijd tegen misbruik 'iets meer mogen', vertelde de premier.
Niet alleen Rutte, maar ook de rest van de Tweede Kamer zegt fouten te hebben gemaakt. Zo lieten politici zich naar eigen zeggen te veel meeslepen door de jacht op fraudeurs. Daardoor zijn wetten aangenomen die in de praktijk te hard uitpakten, gaven veel partijen toe.
Kritische blik
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers erkent via een motie 'dat de Tweede Kamer medeverantwoordelijk is voor wetgeving die in de uitvoering zeer hardvochtig heeft uitgepakt en daarmee voor het leed dat in het rapport Ongekend Onrecht beschreven wordt'. Ook VVD, CDA, D66 en oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SGP zijn het hiermee eens.
'De boom in met je zelfreflectie'
Alleen PVV-leider Geert Wilders wilde tijdens het debat niets weten van zelfreflectie. Meerdere partijen riepen hem daar wel toe op, ook omdat juist zijn partij vaak hamert op een keiharde aanpak van fraudeurs. Voor zelfreflectie moet je bij de psycholoog zijn, zei Wilders. "De boom in met je zelfreflectie!"
Schuldeisers
Het kabinet zei verder dat het snel tot een akkoord hoopt te komen met energiebedrijven, banken en andere schuldeisers van toeslagenouders. Met zo'n akkoord hoopt het kabinet te voorkomen dat de beloofde 30.000 euro die de gedupeerden aan compensatie krijgen, direct in de handen van bedrijven komt waar die ouders nog een openstaande schuld hebben.
Met een van de grote schuldeisers, de NS, is gisteren al een overeenkomst bereikt, vertelde staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën).
Volgende week
Volgende week wordt begonnen met het compenseren van de ouders. Daarbij zullen eerst de ouders die geen openstaande schulden hebben tegemoet worden gekomen, omdat het voor deze groep minder uitzoekwerk vergt. Zelf besloot het kabinet al alle overheidsschulden van toeslagenouders kwijt te schelden.
Van Huffelen riep grote bedrijven in het debat met de Tweede Kamer nogmaals op dat ook te doen.
