Kamerleden van verschillende partijen willen dat premier Mark Rutte nadrukkelijker kijkt naar zijn eigen rol in de toeslagenaffaire. Rutte heeft, met het aftreden van zijn kabinet, dan wel verantwoordelijkheid genomen, het lijkt volgens de partijen niet volledig door te dringen dat het toeslagenschandaal zich voornamelijk voltrok toen hij in het torentje zat.
Het is typisch dat voormalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes (in dit kabinet minister) aftrad, terwijl 'de grote VVD-baas' Rutte bleef zitten, zegt Wilders. "Wat een schaamteloos egoïsme. Als de premier nog een beetje eergevoel over heeft, als hij nog iets van een ruggengraat over heeft, moet hij na de verkiezingen niet terugkomen."
Niet wegduiken
Het kabinet trad vrijdag terug, waarmee Rutte de ultieme politieke verantwoordelijkheid nam. Maar terwijl Rutte meer openheid beloofde, 'komt hij vervolgens weer met een zin die alleen hij kan bedenken: ik was verantwoordelijk, maar niet betrokken', zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver. "Hij was wel degelijk betrokken. En het zou hem sieren als hij de fout van afgelopen vrijdag vandaag rechtzet. En niet wegduikt voor de verantwoordelijkheid, maar zegt: ik was er."
Ook fractievoorzitter Rob Jetten vindt dat Rutte hierover niet duidelijk genoeg is geweest. Hij benadrukt de rol van de premier in het ontstaan van de harde fraudeaanpak. "Onder het bewind van de kabinetten Rutte-I en Rutte-II is die aanpak doorgeschoten." Jetten rekent het de premier aan 'dat de ellende en de problemen, waarvan hij wist dat ze bestonden, konden voortduren terwijl hij de scepter zwaaide'.
Vingerafdrukken
De D66'er verwijst ook naar de 'pleurop'-uitspraak van de premier en naar de tijd dat Rutte nog staatssecretaris was, en aan gemeenten vroeg Somalische inwoners extra goed te controleren op misbruik met bijstandsuitkeringen.
Ook PvdA-leider Lilianne Ploumen haalt dat voorbeeld aan. Rutte kan volgens haar niet volhouden dat hij niet direct betrokken was bij het ontspoorde fraudebeleid. "Zijn vingerafdrukken zitten op elke witgelakte pagina." Toch constateert zij dat Rutte "met een glimlach wegfietst van zijn verantwoordelijkheid".
Discriminatie en etnisch profileren
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt hekelt vooral de gebrekkige informatievoorziening in de tijd dat Rutte premier is. "Het probleem bij het Torentje is dat er niet genotuleerd wordt", zijn ministerie moet de telefoon niet meer opnemen als andere departementen goedkeuring willen vragen voor het openbaar maken van documenten, zegt Omtzigt.
"Kan hij reflecteren op zijn eigen rol en het ministerie van Algemene Zaken", vraagt het bekende CDA-lid verder. "Wanneer is hij ergens voor verantwoordelijk en wanneer heeft hij besluiten genomen? Wat weet hij over discriminatie en etnisch profileren?"
