De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft een Russisch spionagenetwerk opgerold in Nederland. "Dit is uniek", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. Volgens de AIVD heeft deze spionagezaak zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
Twee Russische inlichtingenofficieren verzamelden hier informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
Hightech-sector
De twee spionnen waren als geaccrediteerde diplomaten gestationeerd op de Russische ambassade in Den Haag, maar werkten voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR. Zij legden contact met personen met toegang tot deze gevoelige informatie en betaalden daar ook voor.
Een van de twee bouwde volgens de AIVD een netwerk op van bronnen, die werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. Hij legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier betaald.
'Nederland laat hiermee zien: we hebben spionnen in het oog'
"Dit is uniek, want het komt zelden voor dat de AIVD in het openbaar mededelingen doet over een verstoorde spionage-operatie", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Al jarenlang worden landen als China en Rusland genoemd in jaarverslagen van de geheime diensten, maar de AIVD laat weinig merken van hun operaties. We zagen dit eerder bij de Russische operatie bij de hackaanval op OPCW uit 2018. Die werd verstoord door de MIVD. Hiermee laat Nederland zien: we hebben je in het oog en we openbaren jullie spionagepraktijken. Daarnaast helpt dit om bedrijven en onderwijsinstellingen wakker te schudden en alert te zijn op spionage."
Land uit gezet
De andere Rus, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Veel van de technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen. De getroffen organisaties zijn geïnformeerd door de AIVD en de bronnen zijn aangesproken en geconfronteerd. De dienst wil niet zeggen om welke bedrijven of onderwijsinstellingen het gaat.
Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken 'persona non grata' verklaard. Dit betekent dat zij ons land binnenkort moeten verlaten.
Het kabinet heeft naar aanleiding van deze zaak vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.
Risico's
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD, zegt dat zijn dienst, door inlichtingen in te winnen, de strategische belangen van Nederland heeft beschermd.
"Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen."
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren benadrukt dat het 'echt gebeurt op Nederlandse bodem'. "Ik ben blij dat deze operatie is verstoord. Via deze zaak zou ik echt de oproep willen doen aan bedrijven en onderwijsinstellingen: let echt heel goed op."
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
