De Belastingdienst heeft veel te laat de stekker getrokken uit de geheime 'zwarte lijst' van mogelijke verdachte burgers. Dit zeggen de staatssecretarissen Vijlbrief (Belastingdienst) en Van Huffelen (Toeslagen) in een brief aan de Tweede Kamer.
Zij reageren daarmee op berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw over die zwarte lijst, de zogeheten FSV, de 'Fraude Signalerings Voorziening'. Zaterdag werd onthuld dat de Belastingdienst bijna twintig jaar lang gegevens registreerde over mogelijk verdachte burgers, zonder dat zij daarvan op de hoogte waren en zonder dat zij zich konden verweren.
Vernietigend rapport
Donderdag werd het systeem uit de lucht gehaald, terwijl er intern al een jaar een vernietigend rapport lag over het systeem. Een ambtelijke privacy-expert kreeg het stuk pas vorige week onder ogen. De staatssecretarissen melden: "Wij zijn van mening dat de beslissing om (tijdelijk) te stoppen met de FSV veel eerder genomen had moeten worden. Er zouden geen vragen van de media nodig moeten zijn om dit besluit te nemen." In het systeem stonden – na een opschoning vorig jaar – nog 180.000 mensen geregistreerd.
'Ik moest stoppen met werken door zwarte lijst Belastingdienst'
'Waar rook is, is vuur'
In de brief wordt verder gemeld dat de toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), vandaag door de Belastingdienst alsnog is geïnformeerd over het systeem. Volgens experts had de Belastingdienst zelf al direct officieel melding moeten doen na het vernietigende rapport, omdat de fiscus daar wettelijk toe verplicht is.
Opvallend is dat een passage uit het rapport die eerder was weggelakt, nu alsnog wordt vrijgegeven. Het gaat om het deel uit het rapport waarin staat dat de registratie van ongecontroleerde signalen en vermoedens van fraude leiden tot een benadering van 'waar rook is, is vuur'.
Geen objectief risico
Het rapport gaat nog een stap verder, en zegt dat de ongecontroleerde data vervolgens werden doorgezet in andere systemen én in data voor risicoprofielen bij de Belastingdienst en Toeslagen: "Het überhaupt voorkomen van een betrokkene in FSV wordt bijvoorbeeld gebruikt in afnemende systemen en verdere verwerking (zoals data-analyse, red.) zonder dat dit op basis van een objectief aangetoond (verhoogd) risico is gebaseerd."
De staatssecretarissen zeggen de Kamer toe om woensdag met meer informatie te komen, om een 'zo compleet mogelijk beeld' te geven. De Kamer is zeer kritisch over het fraudesysteem en wil nu het naadje van de kous weten. Woensdag staat het eerste gezamenlijke Kamerdebat met Vijlbrief en Van Huffelen over de Belastingdienst gepland, na het vertrek van hun voorganger Menno Snel, als gevolg van de toeslagenaffaire.
