Rusland heeft niet meegewerkt aan de uitlevering van MH17-verdachte Vladimir Tsemach, ondanks herhaalde verzoeken van het Openbaar Ministerie en minister Blok van Buitenlandse Zaken. Dat schrijft het Openbaar Ministerie in een brief aan de nabestaanden. Rusland schendt daarmee het Europees uitleveringsverdrag.
Tsemach is al maandenlang onderwerp van een diplomatiek steekspel tussen Nederland, Rusland en Oekraïne. Hij is belangrijk voor het proces omdat hij op filmopnamen vijf jaar geleden heeft gezegd dat hij de Buk-raket verstopte waarmee MH17 werd neergehaald.
Spectaculaire ontvoering
In juni 2019 werd Vladimir Tsemach uit zijn huis ontvoerd door de Oekraïense geheime dienst. Dat was een spectaculaire operatie, omdat Tsemachs huis zich bevindt in het door Rusland gesteunde rebellengebied in het oosten van Oekraïne. Bij die operatie kwam een Oekraïense commando om het leven. Een ander verloor zijn been.
Correspondent Jeroen Akkermans sprak met de commando die zijn been verloor:
Dima verloor zijn been bij ontvoering MH17-verdachte
Gevangenenruil
Tsemach heeft de Oekraïense nationaliteit en is begin september naar Rusland vertrokken, als onderdeel van een gevangenenruil tussen Rusland en Oekraïne.
Beide landen leveren volgens hun eigen grondwet geen onderdanen uit, maar toen Oekraïner Tsemach in Rusland was, heeft Nederland geprobeerd om hem te laten uitleveren.
Aanhoudingsverzoek
Het Openbaar Ministerie heeft begin september een aanhoudingsverzoek gestuurd en meerdere keren aangedrongen tot medewerking. Rusland heeft eind september laten weten dat ze het verzoek in overweging hielden en om extra informatie gevraagd.
Ook minister Blok van Buitenlandse Zaken heeft bij zijn Russische collega, minister Lavrov, aangedrongen op het uitvoeren van het verzoek.
Half november heeft Rusland laten weten dat het aanhoudingsverzoek niet kan worden uitgevoerd, met als verklaring dat de Russische autoriteiten niet weten waar Tsemach nu is.
Ontsnapt
Tsemach bevindt zich inmiddels weer in Oost-Oekraïne. "Vanuit daar kan hij niet meer worden uitgeleverd", zo schrijft het OM in een brief aan de nabestaanden. Het OM concludeert dat 'Rusland bewust heeft toegelaten dat Tsemach de Russische Federatie heeft verlaten en geen uitvoering heeft willen geven aan het Nederlandse verzoek'.
Dat is in strijd met het Europees uitleveringsverdrag.
Meer druk op Rusland
"De brief van het OM maakt opnieuw duidelijk dat Rusland niet meewerkt aan het MH17-onderzoek", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Het is interessant om te zien hoe het onderzoeksteam de laatste maanden steeds meer druk op Rusland probeert te zetten. Vorige maand werden telefoongesprekken van rebellen in Oost-Oekraïne openbaar gemaakt, waarin een aantal hooggeplaatste Russen werden genoemd. En vandaag dus de brief aan de nabestaanden."
De bal ligt nu in Den Haag, zegt Lambie. "Nu het OM officieel heeft vastgesteld dat Rusland niet meewerkt, is de vraag wat het kabinet hiermee doet. Het zal zeker gebruikt worden in de gesprekken over de staatsaansprakelijkheid tussen Nederland, Australië en Rusland."
‘Aanvullende stappen’
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat het 'het kabinet Rusland blijft oproepen om volledige medewerking te verlenen. Als het OM daarom verzoekt zal worden bezien of aanvullende stappen mogelijk zijn.'
Tsemach hoort niet bij de vier verdachten tegen wie in maart 2020 een rechtszaak begint. Het Openbaar Ministerie zegt de rechtszaak tegen de vier gewoon doorgaat. Volgens het OM loopt het onderzoek naar de rol van Tsemach nog altijd.
