Topambtenaren van het ministerie van Justitie hebben zich inhoudelijk bemoeid met de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders. Zij drongen er bij het Openbaar Ministerie (OM) op aan om Wilders in de zaak over 'minder Marokkanen'-uitspraken zo stevig mogelijk aan te pakken.
Dit blijkt uit nog geheime documenten die in bezit zijn van RTL Nieuws. Vorige week onthulden we dát er bemoeienis was, uit de inhoud blijkt nu hoe ver dit ging. (De documenten kun je hier lezen.)
'Schandalig'
De bemoeienis ligt zeer gevoelig, omdat het gaat om een strafzaak tegen een oppositieleider. Ministerie en OM ontkenden tot voor kort iedere vorm van inhoudelijk overleg en afstemming over de zaak-Wilders. De PVV-leider reageert verbijsterd op de nieuwe onthullingen en noemt het 'schandalig'.
Uit de stukken blijkt nu dat ambtenaren het OM voedden met argumenten tegen Wilders, die een opponent was van de toenmalig minister, VVD'er Ivo Opstelten. Zij noemen zijn uitspraken 'kwaadaardig' en 'racistisch'. Als deze ambtenaren een zeer vertrouwelijk ambtsbericht van het College van procureurs-generaal aan minister Opstelten van 10 september 2014 hebben gelezen, vraagt een van hen zich af: "Is het OM wel overtuigd van de wenselijkheid en haalbaarheid van vervolging?"
Geen reden voor strafzaak
Zij adviseren het OM er juridisch met gestrekt been in te gaan. De aanleiding is discussie binnen het OM over de zaak. Het OM Den Haag wilde de strafzaak rond de eerste 'minder Marokkanen'-uitspraak op 12 maart 2014 zelfs seponeren, zo bleek vorige week, ruim vijf jaar later. En de eigen experts van het OM, van het Landelijk Expertisecentrum Discriminatie, zagen ook in de uitspraken op de verkiezingsavond van 19 maart 2014 geen goede reden voor een strafzaak. Zij vonden de uitspraken 'niet onnodig grievend'.
De topambtenaren vonden dat Wilders niet alleen moest worden vervolgd voor de uitspraken op de verkiezingsavond, maar ook moest worden aangepakt voor de eerste uitspraken, omdat anders de héle zaak 'juridisch-inhoudelijk' niet vol te houden zou zijn.
"Ik zou dit aan de rechter overlaten en zo min mogelijk beperkingen aanbrengen in hetgeen je voorlegt aan de rechter." De ambtenaren geven verder een reeks juridische adviezen, ook over hoe het OM inhoudelijk moet omgaan met verweren van de verdediging. Letterlijk: "Over een aantal punten heb ik vandaag al wel even met de collega van het Pag (parket-generaal, het OM, red.) gesproken." En: "Ik zal de punten die je noemt aan de collega van het OM meegeven."
'Onvoorstelbaar'
Wilders kondigt aan dat hij en zijn advocaat Knoops het Hof opnieuw zullen vragen het proces te stoppen. Dinsdag dient het hoger beroep weer. Wilders: "Het is onvoorstelbaar dat het ministerie van Justitie zich tot in detail met mijn zaak heeft bemoeid. Het lijkt een hetze, een afrekening van de VVD-minister en zijn departement, tegen mij."
Wilders: 'Stop mijn proces, parlementaire enquête nodig'
De PVV-leider wijst erop dat de beïnvloeding door de ambtenaren daadwerkelijk gevolgen had. In het ambtsbericht van het College van procureurs-generaal werd namelijk niets gezegd over het 'dat gaan we regelen', zoals Wilders in maart 2014 zei bij de 'minder, minder'-uitspraken. De topambtenaren drongen er bij het OM op aan dit Wilders wel ten laste te leggen, omdat dat juridisch sterker was. Dit punt werd december 2014 inderdaad opgenomen in de dagvaarding.
'Grapperhaus niet open geweest'
PvdA-Kamerlid Attje Kuijken zegt dat 'opnieuw de schijn van politieke bemoeienis' met het proces-Wilders ontstaat, terwijl iedere vorm van overleg juist steeds was ontkend: "Ik wil uitleg van minister Grapperhaus over wat er is besproken met het OM en ook weten waarom de minister hier niet eerder open over is geweest."
D66-Kamerlid Maarten Groothuizen: "Als ik dit lees, vind ik dat ambtenaren van het ministerie te veel 'meedenken' met de inhoud van de zaak. Ik vind dat merkwaardig. Het OM is geen buitendienst van het ministerie, maar een deel van onze magistratuur. Het lijkt erop dat het departement heel veel controle wil hebben. Dat past in het beeld dat ambtenaren koste wat het kost proberen hun bewindspersoon uit de wind te houden."
Meelezen
Opmerkelijk in de documenten is ook de opmerking van een topambtenaar: "Krijgen we het requisitoir vooraf, zoals in de zaak-Martijn? (Het verbod op pedofielen-vereniging Martijn, red.) Dat zou ik verstandig vinden, dat kunnen jij en X 'meelezen' en waar nuttig opmerkingen doorgeven."
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie dat het gaat om stukken die zijn ingebracht in de strafzaak. "Dit betekent dat mij uiterste terughoudendheid past ten aanzien van de inhoud van de overlegde documenten. Ik zal mij daarom – juist omdat ik mij niet meng in individuele strafzaken –daarover nu niet uitlaten." Het ministerie geeft geen antwoord op de vraag van RTL Nieuws of ook in de zaak Wilders over het requisitoir is overlegd tussen OM en ministerie.
Grapperhaus heeft in antwoorden op Kamervragen steeds benadrukt dat híj zich 'niet mengt in individuele strafzaken'.
