Er moet een bindend correctief referendum komen en ook moeten kiezers de formateur van het nieuwe kabinet kunnen kiezen. Dat stelt de staatscommissie parlementair stelsel. Bronnen bevestigen dit tegenover RTL Nieuws.
Deze commissie onder leiding van oud-minister en huidige commissaris van de Koning Johan Remkes heeft opdracht gekregen om het parlementair stelsel en de parlementaire democratie door te lichten en toekomstbestendig te maken.
Afschaf raadgevend referendum
De staatscommissie heeft bijna twee jaar onderzoek gedaan. De meest in het oog springende veranderingen die zij in haar eindrapport voorstelt zijn een bindend correctief referendum en een gekozen formateur.
Het huidige kabinet schafte het raadgevend referendum onlangs af omdat er in de praktijk teveel onduidelijk zou bestaan over wat precies met de uitkomst te doen.
Referendum over verdrag met Oekraïne
Zo wees een meerderheid het verdrag met de Oekraïne in 2016 af.Het verdrag tussen de EU en Oekraïne behelst afspraken over de afschaffing van invoerrechten, bescherming van investeerders, en belastingmaatregelen. De bedoeling is dat de wetten van Oekraïne in overeenstemming komen met de standaarden van de EU.
GeenStijl, het Burgercomité EU en het Forum voor Democratie verenigden zich in actiegroep GeenPeil. In totaal wisten ze 427.939 geldige verzoeken bij de Kiesraad in te dienen, ruim meer dan de benodigde 300.000, waardoor het referendum moest worden gehouden. Zij probeerden te voorkomen dat Nederland het verdrag zou ratificeren. Dat voorstel haalde een meerderheid. Maar na lang wikken en wegen negeerde het kabinet de uitslag een voegde alleen een aantal extra passages toe.
De staatscommissie stelt nu een bindend referendum voor. In de praktijk zou dat betekenen dat nadat een wetsvoorstel door Tweede en Eerste Kamer is aangenomen, burgers om een correctief referendum kunnen vragen. Stemt een meerderheid van de kiezers dan tegen het wetsvoorstel dan moet het kabinet het alsnog intrekken.
Voor de invoering van zo’n bindend correctief referendum moet wel de Grondwet worden aangepast en dat betekent dat het op zijn vroegst door een volgend kabinet kan worden ingevoerd.
Gekozen formateur
Een gekozen formateur is een staatsrechtelijk een wat lichtere figuur dan een gekozen minister-president. In de praktijk zou dit gaan betekenen dat kiezers bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer twee stemmen kunnen uitbrengen. Eén op een partij en één op degene waarvan zij vinden dat hij of zij mag proberen om binnen een bepaalde tijd een levensvatbaar kabinet te vormen. Lukt dat dan ligt het voor de hand dat diegene dan ook premier wordt. Maar dat hoeft niet persé. Mocht de formatiepoging mislukken dan ligt het initiatief weer bij de Kamer om iemand anders als (in)formateur aan te wijzen.
OP 13 december presenteert de staatscommissie haar rapport waarna het kabinet een standpunt over de voorstellen moet innemen. Daarna volgt een Kamerdebat over de plannen.
Referendum: nog eentje dan
