De verhoudingen in de Europese Unie veranderen drastisch na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk en dus moet Nederland dringend op zoek naar nieuwe bondgenoten. De club gelijkgestemde landen is nu te klein.
Dat schrijft de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een rapport dat is opgesteld op verzoek van de Tweede Kamer.
De Britten waren de afgelopen decennia traditioneel een belangrijke partner voor Nederland op veel beleidsterreinen in de EU. Vooral als het gaat om het functioneren van de interne markt, handelspolitiek en zuinigheid zijn Nederland en het VK het vaak met elkaar eens.
Coalitie te klein
Die sterke en grote bondgenoot valt nu weg, en daarom wordt het voor Nederland veel moeilijker om voorstellen tegen te houden.
Op veel gebieden vindt Nederland nog altijd steun bij veel andere kleine landen. Zo is er de informele Hanze-coalitie, met Ierland, de Noordse en Baltische landen. Maar, waarschuwt de AIV, de club kan geen besluiten tegenhouden. Zelfs niet als die wordt aangevuld met België en Luxemburg.
Frans-Duitse as nog machtiger
Om invloed te behouden moet Nederland volgens de Adviesraad daarom meer werk maken van het smeden van coalities, waarbij geen enkele EU-land wordt uitgesloten. Met name Italië en Spanje, twee machtige landen die meestal niet de Nederlandse positie delen, zouden meer betrokken moeten worden in overleggen.
De AIV verwacht verder dat door het wegvallen van de Britten de Frans-Duitse as nog machtiger wordt in Europa. Om invloed uit te kunnen oefenen op de besluiten van de twee sterkste landen in de EU moet Nederland de contacten met die landen intensiveren en voorstellen bijsturen waar dat kan.
Zelf met plannen komen
Daarbij is het van het grootste belang dat, juist als het blokkeren van voorstellen moeilijker wordt, Nederland zelf ook met plannen komt. Alleen proberen om plannen van andere landen tegen te houden, zal niet werken, is de verwachting.
Het is ook aan Nederland om Duitsland en Frankrijk eraan te blijven herinneren dat hun steun voor Europese voorstellen noodzakelijk is, maar niet voldoende. Met andere woorden: het machtsblok kan ook niet zonder de kleinere landen.
Brexit kan voor Nederland ook een kans zijn om zich nog sterker neer te zetten als de brug tussen de kleine en de grote landen, denkt de AIV.
