Zeldzame beelden van een vis met een doorzichtige kop. Onderzoekers kwamen de hemelkijker, ook wel een spookvis genoemd, tegen 'in de schemer van de zee', op een diepte van 600 tot 800 meter.
De ontmoeting met de vis gebeurde door een op afstand bestuurbaar voertuig van het Monterey Bay Aquarium Research Institute. De vis, die luistert naar de wetenschappelijke naam 'macropinna microstoma', laat zich maar heel zelden zien: in de 5600 missies met de voertuigen, die ruim 27.000 uur videomateriaal opleverden, is de hemelkijker met zijn opvallende transparante kop slechts negen keer gespot.
Blik naar de hemel
De hemelkijker dankt zijn naam eraan dat hij naar boven kijkt, op zoek naar prooidieren. Dit zijn meestal kleine schaaldieren. Maar de mond wijst naar voren, wat wetenschappers voor een raadsel stelde: hoe eet de vis? Nu blijkt dat de ogen in de transparante kop kunnen roteren.
Het onderzoeksinstituut zette deze beelden online:
Ook de Britse krant The Guardian schrijft over de zeldzame vis, die leeft 'in de schemer van de zee', dus op de grens waar het licht overgaat in het totale donker. De smaragdgroene ogen van de hemelkijker kunnen niet alleen roteren, ze zijn ook extreem gevoelig voor licht, wat ze in staat stelt op prooien te jagen.
15 centimeter
De vis kan ongeveer 15 centimeter lang worden. Van onderen is hij zo goed als onzichtbaar voor andere vissen. Tegelijk heeft hij een voordeel ten opzichte van vissen die boven hem zwemmen: die hebben vaak een blauw lichtgevende buik om het zonlicht op het water na te bootsen, wat ze beschermt tegen aanvallen van onderaf, maar de hemelkijker kan het onderscheid zien.
"Het was me altijd een raadsel waarom hun ogen naar boven gericht zijn", zegt een onderzoeker tegen de Britse krant. Maar de bewegende beelden van de hemelkijker, gemaakt met camera's die haarscherpe beelden kunnen maken, hebben dat probleem opgelost. "Ze kunnen hun ogen dus roteren. Zo volgen ze voedsel dat uit de hoogte naar beneden valt tot het voor hun bek terechtkomt."
Voedseldief
Ook de transparante kap - 'als op de cockpit van een straaljager' - hadden de onderzoekers nooit eerder gezien. Die ontbraken bij alle dode exemplaren die eerder gevonden waren. Dit is mogelijk om de ogen te beschermen tegen de giftige tentakels van kwallen, denken de wetenschappers. De hemelkijker 'steelt' namelijk voedsel van kwallen: hij besluipt de slijmerige zeebewoners en knabbelt vervolgens kleine hapjes van de schaaldieren die aan de tentakels kleven.
