Of het kunst mag heten is de vraag, maar verrassend en grappig zijn ze wel: de 'kunstwerken' van Dall-E. Het algoritme genereert op eigen kracht, via kunstmatige intelligentie, negen beeldjes op basis van tekst (bijvoorbeeld 'Donald Trump als de Nevermind-baby'). Vaak is het resultaat grappig. Maar in de toekomst ligt misbruik op de loer.
Wie de afgelopen twee maanden geregeld op Twitter of Instagram zat, kan ze moeilijk gemist hebben: de vaak grappige 'kunstwerken' die via de Dall-E Mini tool gemaakt zijn. Dit is de eenvoudige, openbaar beschikbare gebruiksversie. Er is ook een professionele versie, maar daarvoor is een wachtlijst.
"Dall-E is een kunstmatig intelligent softwaresysteem dat getraind is op de combinatie van afbeeldingen met beschrijven", legt technologiedeskundige Jarno Duursma uit. "Vervolgens heeft Dall-E geleerd zelf afbeeldingen te creëren op basis van tekst."
Paus op skateboard
Er moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de amateurversie en de professionele, zegt Duursma. "De gratis publieke versie is van mindere kwaliteit en wordt vooral gebruikt om grappige plaatjes te genereren."
De creatie van een nieuw kunstwerk duurt meestal één tot twee minuten. Maar dan heb je ook wat, bijvoorbeeld de doop van Star Wars-robot R2D2, Jezus op z'n iPhone of de paus op een skateboard.
De professionele variant is nu al in staat beelden te creëren die niet van echt te onderscheiden zijn, zegt Duursma. En zoals dat gaat in de wereld van de technologie: de ontwikkeling van de gratis versie zal ook razendsnel voortjakkeren.
Machines met verbeeldingskracht
Duursma schreef over dit fenomeen het rapport Machines met verbeeldingskracht. Hij licht die titel toe: "We krijgen er een creatieve assistent bij. Software geeft ons steeds nieuwe invalshoeken en perspectieven. Mensen zonder ervaring met grafische vormgeving of fotografie kunnen opeens dingen creëren."
Dat klinkt verdacht positief, en dat ís het ook, vindt de techspecialist. "Het is een nieuwe bron van creativiteit. De software voedt ons met nieuwe ideeën. De computer nam eerst menselijke vaardigheden van ons over, zoals spreken, luisteren en kijken. We dachten: creativiteit is iets van mensen. Maar dat is nu dus ook niet meer exclusief menselijk. Er zijn ook tools die creatief kunnen schrijven of muziek kunnen componeren. We kunnen daar enorm van profiteren."
Er ligt ook een gevaar op de loer, benadrukt Duursma: de deep fake-technologie kan misbruikt worden. Voor wraakporno bijvoorbeeld. Of om nepnieuws te creëren. "Je kunt in de toekomst bijvoorbeeld een politieagent creëren die een verdachte zogenaamd mishandelt. Je zou op termijn zelfs een kunstmatig gecreëerd spraak- of videobericht kunnen krijgen van een bekende, die er als echt uitziet."
Scheidslijn tussen echt en nep
In de toekomst wordt de scheidslijn tussen echt en nep moeilijker te zien. Het is daarom steeds belangrijker om alert te zijn op de aanwezigheid van deze mogelijkheden, stelt hij. "De media spelen daarin een rol, vind ik. Blijf de kritische vragen stellen, vooral wanneer anderen dat niet meer doen. Wees kritisch op wat je ziet en leest."
De naam Dall-E is een vrije samenstelling van WALL-E, de animatiefilm over het liefdesverhaal tussen twee robots, en de surrealistische kunstenaar Salvador Dalí.
De makers van de tool verbieden het creëren van inhoud die kwetsend is of pesterig. Ook politieke en seksuele content wordt geweerd. Daarnaast is het niet gewenst foto's van mensen te gebruiken zonder hun toestemming. Kenners wijzen erop dat handhaving van deze regels moeilijk is.
