Het aantal hippe foodbedrijven met minder dan vijf werknemers groeit fors. De afgelopen vijf jaar steeg het aandeel limonademakers, broodbakkers en kleine brouwers met 45 procent. En aan die groei zit nog lang geen einde. "Deze ondernemers maken het verschil door snel in te spelen op trends."
Dit staat in het rapport 'Kleine producenten: smaakmakers van de foodindustrie' van het Ecomisch Bureau van ABN Amro.
Met name het aantal kleine bierbrouwerijen steeg tussen 2011 en 2016 explosief met 430 procent. Maar ook het aantal producenten van bakkerijproducten, zoals cakes en taarten, nam fors toe met 46 procent. Ter vergelijking: het aantal producenten in de totale foodsector steeg 21 procent.
Sinaasappel whiskey jam
Een jaar geleden begonnen Mirjam van der Werff (31) en Angela Vlot (31) met het maken van jam en chutney's van groenten en fruit dat anders verloren zou gaan. Bij telers en groenten handelaren halen zij producten op die te groot of te klein zijn voor de eisen van de markt of een plekje hebben.
In oktober zegden ze hun baan op. Jam maken en fulltime ergens anders werken ging niet meer samen. Dagelijks worden drie honderd potten 'Twisted Jams' gemaakt die hun weg vinden naar winkels in heel Nederland. "We groeien heel hard", zegt Van der Werff. "Per week komt er wel een verkooppunt bij."
Mirjam van der Werff (31) en Angela Vlot (31) maken driehonder potten jam per dag. (Foto: Twisted Jams)
Het succes zit volgens haar in verrassende smaken als peer-vanille, sinaasappel-whisky en courgette-basilicum, maar ook 'omdat food waste een hot item is'. Die theorie sluit aan bij die van de ABN Amro.
Ambachtelijk, eerlijk en gezond
"Met hun vaak ambachtelijke, gezonde of ‘eerlijke’ producten hebben deze ondernemers veel invloed op de maatschappelijke perceptie van voedsel. Het onderscheidt ze en draagt dus bij aan hun succes", zegt Rob Morren, sectorbankier food.
In totaal telt Nederland nu 3660 producenten van voedsel en drank met minder dan vijf medewerkers. Een kleine kanttekening bij hun groei: de omzet is vaak laag en blijft ver onder de half miljoen euro.
Deze bedrijven hebben maar een gering aandeel in de 73 miljard euro omzet van de hele voedingsmiddelen- en drankindustrie. Meer dan 95 procent hiervan wordt behaald door producenten die meer dan vijf medewerkers in dienst hebben. Morren: "Dat is ook niet erg want vaak willen deze bedrijven niet groeien."
Friet in een Renault
Klaas Schaft (48) is zo'n foodondernemer die klein wil blijven. Hij reed vijftien jaar geleden al met een ijskar 'Wat de pot Schaft' door het land en zocht een paar jaar geleden een ander product dat minder afhankelijk was 'en standvastiger'.
Een Renault Goelette uit 1958, die ooit dienst deed als meubelwagen, bouwde hij om tot frietkar. Met 'Frites de Campagne' gaat hij nu festivals, beurzen, personeelsfeesten en bruiloften af. In de zomer, het hoogseizoen, werkt hij zeker tachtig uur per week.
Een foodfestival in Amsterdam. (Foto: ANP)
"Ik kan er goed van leven. Iedereen vindt frites lekker, helemaal als het van goede kwaliteit is." Zijn aardappels haalt hij uit de Beemster. Ze worden gebakken in olie en geserveerd met een eigen kruidenmelange en mayonaise. Alles zo duurzaam en eerlijk mogelijk.
Want dat is ook wat de consument wil, zegt de Morren van ABN Amro. "Deze ondernemers maken het verschil door snel in te spelen op foodtrends, op het gebied van gezondheid of de behoefte aan kleinschaligheid en ambachtelijke en duurzame producten."
Hij verwacht dat deze groep ondernemers in de komende twee jaar met 7 procent per jaar zal groeien tot boven de 4.100 bedrijven eind 2018. "Hiermee zet de ‘start-up cultuur’ binnen de foodsector stevig door."
