De eerste week van de inhoudelijke brexit-onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU zit er op. En dat gaat nog niet echt lekker. Politiek verslaggever Fons Lambie legt uit.
Wat hebben onderhandelaars afgelopen week besproken?
Dit gedeelte van de onderhandelingen focust op drie belangrijke punten:
1. Rechten van mensen
Wat gebeurt er met EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en met Britten in de Europese landen? Kunnen zij hun huis, werk en uitkeringen houden? Hoe zit het met hun rechten? Waar kunnen ze hun recht halen? Dat ligt supergevoelig: de EU vindt dat burgers gewoon hun recht moeten halen bij het Europese Hof voor Justitie, maar daar denken de Britten anders over. En hoe ga je om met toekomstige kinderen van EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk worden geboren?
2. De rekening
Zoals in elke scheiding het allermoeilijkste: de rekening van de echtscheiding. In Brussel overheerst het gevoel: we zijn geen sportschool waar je zomaar je abonnement kunt opzeggen. Het gaat bijvoorbeeld over financiële verplichtingen en afspraken die Britten al hebben ondertekend, maar nog niet hebben betaald. In Brussel wordt nu gesproken over bedragen van 60 miljard, maar ook van 100 miljard euro. Een gigantische rekening, die de Britten absoluut niet willen betalen.
3. Grens tussen Noord-Ierland en Ierland
Nu merk je niets van een grens tussen EU-lid Ierland en het Britse Noord-Ierland. Als die grens weer dicht moet, zou dat voor inwoners aan beide kanten een ramp zijn. Daar moeten nu afspraken over worden gemaakt.
De Britse brexit-minister David Davis en de Franse onderhandelaar namens de EU, Michel Barnier. Foto: AFP.
Waarom beginnen ze met deze onderwerpen, er moet toch veel meer geregeld worden?
Jazeker, maar EU-leiders hebben het hele brexit-proces opgeknipt in twee delen. Eerst praten over de scheiding, dan over de toekomstige relatie. Voordat EU-leiders willen beginnen over nieuwe afspraken over bijvoorbeeld handel, moet er voldoende vooruitgang zijn op de bovenstaande drie onderdelen. In oktober buigen de regeringsleiders zich over de resultaten van de onderhandelingen. Is er voldoende voortgang geboekt?
In Brussel houdt men rekening met politiek drama dit najaar. Natuurlijk vanwege de onzekere positie van de Britse premier May, de discussie over de rekening en de verschillende belangen van EU-landen die nu nog eensgezind zijn.
Foto: AFP.
En hoe gaat het tot nu toe?
Ze zeggen dat er voldoende vooruitgang is geboekt en dat er genoeg is om positief over te zijn, maar daadwerkelijk overeenstemming is nog niet bereikt. In zijn verklaring hoor je de hoofdonderhandelaar van de EU, Michel Barnier, steeds benadrukken: er moet duidelijkheid komen over de positie van het Verenigd Koninkrijk. De klok tikt, zei hij eerder.
Maar in bijvoorbeeld onderhandelingen over de scheidingsrekening hebben de Britten alle belang om te wachten met duidelijkheid. De Britse minister Boris Johnson zei eerder dat de EU-landen naar exorbitante bedragen 'kunnen fluiten'. Dat zorgt weer voor wrevel: niet alleen in Brussel, maar ook bijvoorbeeld bij de Franse minister Le Maire, die de voormalige Britse premier Thatcher citeerde: "We want our money back."
Er volgen nog een aantal onderhandelingsrondes en in Brussel wordt met argusogen gekeken naar een groot partijcongres van de Britse Conservatieven in oktober, waar meer duidelijkheid wordt verwacht over de koers en het draagvlak van de Britse premier May. In oktober moeten de EU-regeringsleiders zich buigen over de eerste resultaten, maar dat kan ook vertraging oplopen en pas in december gebeuren.
En als het nou niet lukt, wat dan?
In principe verlaat het Verenigd Koninkrijk in maart 2019 de Europese Unie – die einddatum is vastgelegd. Met deal of zonder deal. Bij een no-deal circuleren rampscenario's: douanecontroles, problemen met luchtvaart en hoge invoerrechten voor producten. Ander mogelijkheid is dat regeringsleiders het eens worden over een 'tussenfase', maar daar wil nog niemand over speculeren. Tot nu toe is de verwachting in Brussel: uiteindelijk zullen Britten inzien dat een deal beter is dan geen deal.
Meer op rtlnieuws.nl:
