Van de bijna 380.000 euro die de veiling van WK-shirts van Oranjespelers opbracht, heeft ruim negen maanden na dato nog geen cent het doel bereikt, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Wel is er ruim 150.000 euro van dit bedrag af, onder meer door gemaakte 'kosten' om de veiling te organiseren. Dat terwijl de KNVB eerder had toegezegd dat het 'volledige bedrag' naar arbeidsmigranten in Qatar zou gaan.
De maanden voorafgaand aan het WK voetbal, eind vorig jaar, groeide de kritiek op de organisatie van het toernooi in Qatar. Er verschenen allerlei berichten dat de golfstaat de rechten van met name Zuid-Aziatische arbeidsmigranten aan zijn laars lapte met dramatische gevolgen. Bij de bouw van de WK-stadions en infrastructuur stierven honderden tot duizenden mensen.
Moet je wel voetballen in zo'n land? De KNVB vond eigenlijk van niet, maar Oranje terugtrekken, was geen optie. En als je er bent kun je de situatie wel aan de kaak stellen, zo was de gedachte. Zo bezochten de spelers zorgvuldig uitgekozen migranten, zoals op onderstaande vrolijke beelden te zien is:
Arbeidsmigranten Qatar trainen mee met Oranje
Daarnaast werden de WK-shirtjes van de spelers via een veiling verkocht, waarbij de opbrengst naar de arbeidsmigranten zou gaan. "Wij willen vanuit de kleedkamer een concrete bijdrage leveren", zei aanvoerder Virgil van Dijk toentertijd. "Allereerst door hier op dit wereldpodium aandacht te vragen voor hun situatie. Maar ook door de veilingopbrengst van onze wedstrijdshirts te gebruiken om de in gang gezette verbeteringen mede te financieren."
Mooi bedrag
'Veiling Oranjeshirts levert 380.000 euro op voor arbeidsmigranten', kopten de Nederlandse kranten. Een mooi bedrag, vond de KNVB dat in een persbericht aangaf dat dit bedrag 'volledig' ten goede zou komen aan verbetering van de situatie voor arbeidsmigranten in Qatar. Alleen heeft nog niets van dat geld de arbeidsmigranten bereikt. Daarnaast blijkt het bedrag dat voor het doel werd ingezameld ineens toch een stuk lager.
Hoe zit dat? De KNVB schakelde MatchWornShirt (MWS) in om de veiling te organiseren. Dit Amsterdamse bedrijf heeft 300 voetbalclubs als klant, waaronder Paris Saint Germain en Bayern Munchen, waar het shirtveilingen voor regelt. Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat MWS afgelopen juni geen 380.000 euro, maar 'slechts' 228.976,67 euro heeft overgemaakt aan Mondiaal FNV, dat door de KNVB is ingeschakeld om een project in Qatar te zoeken.
MWS-directeur Tijmen Zonderwijk geeft aan dat het een 'full service package' aanbiedt aan zijn klanten. Dat betekent dat ze de hele veiling regelen van begin tot eind. Twee medewerkers waren tijdens het WK in Qatar om de shirtjes zelf op te halen en te fotograferen om de veiling direct op te kunnen starten. Verder maakte het bedrijf hoge kosten voor het hotel in Qatar.
Extra shirts voor veiling
In totaal gaat het om meer dan 150.000 euro dat van het veilingbedrag af is gegaan. "Wij zijn een bedrijf", zegt Zonderwijk, "mijn mensen moeten ook worden betaald. Daarnaast hebben we kosten gemaakt."
Behalve de reis- en verblijfkosten voor de medewerkers, moesten de shirts 'DNA-vrij' worden gemaakt met speciale wasmachines en zelfs de shirts werden niet gratis beschikbaar gesteld door de KNVB, maar voor alle 179 geveilde shirts werd 100 euro per shirt in rekening gebracht: kosten 17.900 euro. Ook ging er nog 25.500 euro belasting van het totaalbedrag af.
"Uiteindelijk moet iedereen belasting betalen", zegt Jaap Paulsen van de KNVB. "En de kosten waren nodig om deze veiling überhaupt mogelijk te maken."
Dat de KNVB eerder zei het volledige veilingbedrag van 380.000 euro over te maken 'is toen fout gecommuniceerd', geeft Paulsen nu aan. "We hadden moeten zeggen dat we het netto bedrag volledig zouden overmaken." De KNVB is niet van plan om het bedrag alsnog aan te vullen. "Van de shirtveiling is geen cent naar de KNVB gegaan, ook al heeft dit ons veel tijd en geld gekost."
Het zal dus bij het bedrag van 228.976,67 euro blijven dat uiteindelijk bij de migranten terecht moet komen. "Nou ja, als er geen veiling was geweest, hadden ze helemaal niets gekregen", zegt Zonderwijk van de veilingsite. Toch is er nog helemaal geen cent bij de arbeidsmigranten terechtgekomen. Allereerst bleef het geld tot afgelopen juni op de rekening van MatchWornShirt staan. "Wij wisten heel lang niet waar het geld naartoe moest", zegt Zonderwijk. "Normaal is dat zo overgemaakt, jammer dat het in dit geval - met zo'n goed doel - zo lang moest duren."
De KNVB schakelde vakbond FNV in om in Qatar een geschikte besteding te vinden voor het geld. Volgens FNV-woordvoerder Arjan de Boer was pas in mei bekend dat het geld direct vanuit MWS naar de vakbond zou worden overgeboekt. "Daarna konden wij aan de slag gaan met het zoeken van een doel."
KNVB-woordvoerder Paulsen geeft als reden voor de vertraging dat 'het een zorgvuldig proces is'. "Er mocht geen geld verloren gaan vanwege bijvoorbeeld verkeerde juridische en fiscale constructies", schreef hij begin mei toen RTL Nieuws ook al naar de besteding van de veilingopbrengst vroeg.
Projectvoorstel
Mondiaal FNV, de tak van de vakbond die zich bezighoudt met internationale projecten, heeft nu de internationale arbeidersvakbond BWI ingeschakeld om een doel in Qatar te zoeken voor het geld. BWI was voor het WK betrokken bij de rechten van migranten en heeft lokale banden.
Volgens De Boer komt de BWI binnenkort met een projectvoorstel. BWI was eerder zeer kritisch over hoe er met arbeidsmigranten wordt omgegaan in Qatar. Het contact met de autoriteiten verliep na het voetbaltoernooi zeer moeizaam. Pas sinds deze maand zijn ze weer in gesprek met de Qatarese overheid.
Of de internationale vakbond voor het opstellen en uitvoeren van het projectplan kosten in rekening zal brengen, die ook weer van de veilingopbrengst worden afgetrokken, is niet bekend.
