In Moldavië is vandaag een megatop: de leiders van bijna vijftig landen zijn bij elkaar, onder wie veel Europese leiders zoals premier Mark Rutte. Ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky wordt verwacht. De gasten, de locatie, de onderwerpen op de agenda: de top is bedoeld als signaal naar Rusland. Politiek verslaggever Fons Lambie beantwoordt de belangrijkste vragen.
1. Waarom in Moldavië?
De leiders komen samen in een wijnkasteel in het Moldavische dorp Bulboaca, vlak bij de grens met Oekraïne. Als locatie voor de top is bewust voor Moldavië gekozen: het land staat onder druk van Rusland.
De pro-Europese president Maia Sandu beschuldigde Rusland er in februari nog van een staatsgreep te beramen. Moskou ontkende dit. Dat de megatop nu in Moldavië is, wordt gezien als een boodschap aan Rusland: Europa schaart zich achter Moldavië, zeggen diplomaten.
2. Wat is het belangrijkste onderwerp op de agenda?
Het belangrijkste onderwerp voor Rutte (en voor veel andere leiders) is de oorlog in Oekraïne, bijvoorbeeld militaire en financiële steun aan Oekraïne. Rutte doet een beroep op andere landen om zich aan te sluiten bij de F-16-coalitie, een groep landen die Oekraïense piloten gaat trainen om met de F-16's vliegen.
3. Wat is de rol van Nederland?
Nederland is een van de voortrekkers van die F-16-groep, samen met Denemarken. Sinds het begin van de oorlog zijn westerse landen telkens opgeschoven: ze leveren steeds zwaardere wapens aan Oekraïne. Van pantserhouwitsers, Patriot-luchtafweer of F16-trainingen: wat eerst ondenkbaar was, gaat toch gebeuren.
Dat begint meestal met een kleine coalitie van gelijkgestemde landen, die dan vervolgens andere landen overhalen. Zo zit Nederland vaak in de voorhoede, maar ook Polen, de Baltische Staten en Denemarken blijven oproepen tot meer steun aan Oekraïne.
4. Gaan Nederland en andere landen ook daadwerkelijk F16's leveren?
Dat is wel de verwachting, maar daarvoor is toestemming van Verenigde Staten nodig. De Amerikaanse president Biden heeft nu toestemming gegeven voor trainingen, maar nog niet voor levering. Rutte wil die wens niet hardop uitspreken, om de Amerikanen niet voor het hoofd te stoten. Het is wachten op groen licht uit Washington.
