Gedetineerde vrouwen in de gevangenis in Nieuwersluis (Utrecht) zijn slachtoffer van structureel grensoverschrijdend gedrag vanuit het personeel. Dat is de conclusie van de Inspectie Justitie en Veiligheid na onderzoek binnen de penitentiaire inrichting.
Het gaat om seksueel getinte opmerkingen van medewerkers richting de gevangenen, maar ook om tongzoenen, orale bevrediging en relaties tussen medewerkers en gedetineerden. Ook zou er worden gepest, geschreeuwd en gescholden.
Angst
De gedetineerde vrouwen zouden bang zijn om melding te maken van het gedrag. "Ze zijn bang niet te worden geloofd of er nadeel van te ondervinden door bijvoorbeeld overplaatsing naar een andere gevangenis."
"Als gedetineerden wel meldingen durfden te maken, werden die niet altijd serieus genomen. Er werd soms niets mee gedaan terwijl op alle meldingen actie moet worden ondernomen", aldus de inspectie.
Uit het onderzoek blijkt ook dat tussen medewerkers onderling sprake is van roddelen en discriminerende en seksistische opmerkingen. Medewerkers durven zich niet allemaal uit te spreken, onder meer omdat ze al lang samenwerken of elkaar in privétijd zien.
De mate en frequentie van het grensoverschrijdende gedrag is niet onderzocht, maar de inspectie wijst erop dat na bevraging van 66 medewerkers en gevangenen het beeld is ontstaan dat het niet om iets incidenteels gaat. Het is een 'voortdurende en urgente situatie'.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
"Er heerst een cultuur die het mogelijk maakt dat gevangenismedewerkers niet-integer gedrag vertonen, waaronder seksueel grensoverschrijdend gedrag. De leef- en werkomgeving is er niet veilig genoeg. Niet voor gedetineerden, niet voor medewerkers'', zegt inspecteur-generaal Esther de Kleuver van de inspectie.
De inspectie wil dat snel actie ondernomen wordt. Zo wordt aanbevolen aan de PI dat op elke afdeling gedurende het dagprogramma minstens één vrouwelijke gevangenismedewerker aanwezig is.
Meldpunt inrichten
De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) wordt gevraagd een meldpunt in te richten waar vrouwelijke gedetineerden terecht kunnen zonder medeweten van afdelingspersoneel. De DJI zou ook moeten kijken naar de cultuur in andere vrouwengevangenissen.
Het onderzoek van de inspectie begon vorig jaar nadat de politie een medewerker had opgepakt die werd beschuldigd van seksueel misbruik binnen de gevangenis. Dit onderzoek werd later verbreed nadat nog meer signalen binnenkwamen van wangedrag.
Minister in actie tegen misstanden
Minister Frank Weerwind van Rechtsbescherming gaat maatregelen treffen om het grensoverschrijdend gedrag in de vrouwengevangenis tegen te gaan. Dat zegt hij in reactie op het nieuws. Weerwind zegt zich te zijn 'kapotgeschrokken' toen hij het rapport las. "Dit gaat in tegen alles waar ik voor sta."
Weerwind neemt alle aanbevelingen van de inspectie over, zoals het aanstellen van een contactfunctionaris bij wie gedetineerden hun verhaal kunnen doen als zij last hebben van grensoverschrijdend gedrag. De maatregelen worden niet alleen getroffen in Nieuwersluis, er wordt ook gekeken naar de situatie in andere gevangenissen in Nederland.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
