Lichtpunt voor artrosepatiënten: eeuwenoud medicijn kan klachten flink verminderen

Pijn en beperkte bewegingsvrijheid, vaak met een onontkoombare operatie tot gevolg: dat is waar veel artrosepatiënten mee moeten leven. Momenteel wordt de ziekte met pijnstillers en fysiotherapie behandeld, maar het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek hebben nu ontdekt dat een eeuwenoud, goedkoop en veilig middel ook kan helpen. Met één tablet per dag voor een paar tientjes per jaar zou de pijn van een artrosepatiënt al verlicht kunnen worden.

"Het is echt heel veelbelovend", zegt cardioloog Jan Hein Cornel van het Radboudumc. Hij onderzocht eerder het gebruik van het medicijn bij hart- en vaatziekten.

Minder operaties

Het is een wat technisch verhaal, maar colchicine wordt op dit moment gebruikt bij patiënten met jicht, een ontsteking in een gewricht. Die ontsteking gaat gepaard met een ophoping van urinezuurkristallen, die scherp en puntig zijn en tegen het gewricht aan porren. Colchicine remt de ontsteking.

Cholesterol werkt vergelijkbaar, want ook daar zitten scherpe kristallen in. Daarom kwam cardioloog Jan Hein Cornel op het idee om te onderzoeken of colchicine ook bij hart- en vaatpatiënten zou helpen. "Die resultaten bleken verbluffend. Patiënten die colchicine kregen, hadden 30 procent minder een bypass nodig en kregen 30 procent minder vaak een hartinfarct of beroerte", vertelt Cornel.

Daarna werd de link gelegd met artrose. Er zijn namelijk onderliggende mechanismen aan het werk die enerzijds tot hart- en vaatziekten en anderzijds tot artrose leiden. Binnen het onderzoek naar de hart- en vaatpatiënten werd toen gekeken naar patiënten die ook aan artrose lijden.

Het bleek dat er een 'spectaculair verschil' was tussen de groep die colchicine gebruikte en de groep die dat niet deed. "Iedereen die het middel had gehad, bleek minder vaak een vervangend gewricht gekregen te hebben", legt de cardioloog uit.

'Doormodderen'

Voor artrosepatiënt Valerie Bodelier zou het 'helemaal geweldig zijn' als colchicine inderdaad effectief blijkt tegen de gewrichtsziekte. Zij lijdt er al zeven jaar aan en heeft er veel moeite mee. "Het is een beetje doormodderen in het leven", vertelt ze.

Het valt niet te voorspellen wanneer de pijn weer toeneemt, maar wanneer het gebeurt kan ze niet veel meer. "Sokken aantrekken lukt soms niet eens", zegt ze. "Mijn vriendenkring en sociale wereld worden steeds kleiner, omdat ik niet altijd zomaar iets leuk kan gaan doen."

Bodelier hoopt dat colchicine haar kan helpen, waardoor ze misschien geen heupprothese nodig zal hebben. "Ik leef in een wereld met te veel pijn. Als dit werkt zou het betekenen dat ik vaker de deur uit kan, beter zal slapen en een betere kwaliteit van leven zal hebben."

Nieuw onderzoek

Om het middel ook beschikbaar te maken voor artrosepatiënten, moet eerst nog onderzoek gedaan worden. "We hebben nu sterke aanwijzingen dat het helpt, maar het duurt nog wel even voordat de huisarts het aan artrosepatiënten kan voorschrijven", zegt reumatoloog Calin Popa van de Sint Maartenskliniek. Hij werkt mee aan het onderzoek naar de werking van colchicine bij artrosepatiënten.

In principe zouden alle artrosepatiënten in aanmerking moeten kunnen komen voor het gebruik van colchicine. "Uit praktische overwegingen zullen we in ons toekomstige onderzoek alleen patiënten onderzoeken die artrose van de knie of heup hebben", vertelt Popa. Die groep vormt namelijk twee derde van de artrosepatiënten.

Als inderdaad blijkt dat colchicine effectief is tegen artrose, kan het middel volgens Popa 'vrij snel' beschikbaar komen voor artrosepatiënten. "Het middel is al op de markt en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en het Zorginstituut Nederland (ZIN) zijn al op de hoogte van het onderzoek en ondersteunen het."

Het Radboudumc en de Sint Maartenskliniek hopen in de lente van 2024 met het onderzoek te starten. Of dat lukt hangt af of er financiële middelen voor zijn. Het onderzoek zal vierenhalf jaar duren.