Dominee David (37) doet het anders: niet-gelovige millennials helpen met 'hun shit'

Brede lanen, monumentale gebouwen, boetieks. "Oud-Zuid is een van de mooiste en rijkste buurten van de stad", schrijft digitale stadsgids iamsterdam.com. Tegen de wijk aan ligt de Zuidas, een zakendistrict waar torenhoge kantoorgebouwen oogverblindend schitteren in de zon.

In dat decor streek dominee David – geboren in een klein Brabants dorp, maar als kind vaak verhuisd – ruim twaalf jaar geleden neer. Met zijn kersverse vrouw was hij op zoek naar een huis in de hoofdstad en dat vonden ze in Oud-Zuid.

Hij zag daar veel twintigers en dertigers - zijn leeftijdgenoten - die 'eigenlijk alles hebben'. Het geld om te studeren en hun huis mooi in te richten, de vrijheid om hun eigen droombaan na te jagen en hun leven te delen met wie ze dat willen. Die veel bezig zijn met zelfontplooiing ook. En houden van verre reizen en feesten. 

Maar net als iedereen, worden ze soms met zichzelf geconfronteerd. Ze worstelen met werkdruk bijvoorbeeld, vechten tegen burnouts. Of hebben vragen als: wie ben ik eigenlijk precies, of: waarom voel ik me niet met anderen verbonden?

'Niet met God bezig'

Enkele jaren voor hij in Oud-Zuid belandde, was David aan de Vrije Universiteit Amsterdam afgestudeerd op het thema vernieuwingen binnen de kerk. Wat kan ik als dominee betekenen voor de twintigers en dertigers in mijn nieuwe wijk, die op een enkele uitzondering na niet gelovig zijn?

Dat vroeg hij zichzelf af toen hij in het stadsdeel kwam wonen. "De meesten hebben nooit een kerk van binnen gezien. Ze zijn niet bezig met God. De grootste valkuil is dan om te zeggen: ik denk dat alles beter wordt als je gaat geloven."

Luisteren naar wat mensen wél bezighoudt en ze liefdevol ondersteunen bij waar ze tegenaan lopen. Dat is wat hem betreft het kerk-zijn anno nu, vertelt hij terwijl hij in een hippe koffietent op het Mahlerplein op de Zuidas ontspannen achteroverleunt en aan zijn cappuccino nipt.

Millennials kunnen bij hem terecht voor persoonlijke, coachende gesprekken. Elke dag heeft hij wel zo'n afspraak, net zoals het interview met RTL Nieuws vaak in koffietentjes. Hij wordt onder meer gevonden via social media. "Maar ik raak ook makkelijk in gesprek met mensen, op het terras of in de sportschool bijvoorbeeld." 

Diepe innerlijke onrust

In wereldse vraagstukken staat hij zijn generatiegenoten liefdevol bij. Zo zeggen ze weleens: "Ik heb moeite met time-management, ik worstel met werkdruk, ik wil een carrièrestap maken maar weet niet welke." Maar ook: "Daten loopt niet zoals ik wil. Of: ik ben bang dat het klimaat naar de klote gaat. En ik spreek mensen die altijd al een diepe onrust in zichzelf ervaren om er nu achter te komen dat iets uit het verleden aan dat gevoel ten grondslag ligt, bijvoorbeeld de vroege scheiding van hun ouders."

Veel indruk maakten de gesprekken die hij had met een jonge advocaat, aan wie het leven zich behoorlijk ongenadig toonde. "Hij werkte hard aan een veelbelovende carrière. Maar toen bij hem een chronische ziekte werd ontdekt, moest hij zijn verwachtingen van het leven behoorlijk bijstellen."

De problemen voor hen oplossen kan hij niet. Net zo min als dat hij ziektes kan genezen: "Ik kan naar ze luisteren, er voor ze zijn. Een stuk lopen met iemand. Liefde geven, aandacht, medelijden. Niet van: wat ben jij zielig. Maar letterlijk meelijden met de pijn van iemand anders. Samen kom je echt verder dan alleen."

Geen preken, maar masterclasses

Een kerk heeft David niet in de wijk. Hij preekt dan ook niet voor zijn generatiegenoten daar. Wel organiseert hij masterclasses op verschillende locaties in de binnenstad, over thema's die hen aanspreken. "Binnenkort komen een ondernemer en een coach spreken over hoe je energie uit je werk haalt en hoe je voorkomt dat het juist wegebt. Na de zomer hebben we een bijeenkomst met als thema grenzen stellen."

David lacht veel terwijl hij vertelt, maakt grapjes. Over hoe zijn vader vroeger steeds opnieuw een dorpje vond met een moeilijke plaatsnaam om te gaan wonen. Het Brabantse 's Gravenmoer bijvoorbeeld, later Koekange in Drenthe.

Hij is de jongste van drie broers en groeide op in wat hij een 'vrolijke gereformeerde setting' noemt. Zijn vader was dominee, net als zijn opa dat ook was. Voor hij ging slapen sprak David als kleine jongen steevast een gebedje uit, samen met zijn moeder die op de rand van zijn bed zat. Zelf luisterde hij op zondag in de kerk naar de preken van zijn vader. "Daar hoorde ik hoe je altijd op God kunt vertrouwen. Dat hij er altijd is, ook bij elke misstap die je begaat."

Zorgen dumpen

Dat idee voelde fijn voor hem. "Op tv ging het in die tijd bijvoorbeeld vaak over de Koude Oorlog, het staartje ervan. Dat vond ik spannend. En op een kinderlijke manier kon ik dat kwijt bij God. Het is de beste plek om je zorgen te dumpen."

Hij vervolgt: "Als je God ziet als de schepper die alle mensen heeft gemaakt, dan is iedereen een kunstwerk. Door hem gewild en geliefd. Dat is een goede basis. Je krijgt daarmee de bevestiging waarnaar veel mensen in het leven voortdurend zoeken."

Zijn vader omschrijft hij als een geduldige en inlevende man. "Hij was dominee op een blijmoedige manier." Maar in zijn voetsporen treden, dat was lange tijd totaal niet het plan. "Je kunt als dominee heel close worden met mensen door naar ze te luisteren, ze tijd en liefde te geven. Maar je krijgt ook veel narigheid en zorgen te horen." Lachend voegt hij daaraan toe: "Je kunt dit werk alleen maar doen als het echt je roeping is. En ik? Ik voelde me niet geroepen. God roept vast wel iemand anders, dacht ik."

Wat hij dan wel met zijn leven wilde gaan doen, wist hij niet. "Na mijn vwo besloot ik geschiedenis te gaan studeren. Maar ik vond het totaal niet interessant. Al na drie maanden ben ik ermee gestopt."

De 'gecrashte' student, zoals hij het zelf verwoordt, koos voor een tussenjaar. Ergens in dat jaar bleek God toch naar hém te roepen. "Ik was op dat moment heel erg bezig met vragen als: waar ben ik goed in? Waarin niet? Als geschiedenis het niet voor me is, wat is het dan wel?"

Hij ontdekte tijdens die zoektocht mooie dingen in zichzelf, maar ook lelijke. "Ik kon heel slecht luisteren. Ik gaf mensen ongevraagd adviezen, vertelde uit betweterigheid iedereen wel even hoe het allemaal zat. Mijn ouders wezen me daar weleens op, maar ik had het weggewuifd. In dat tussenjaar ontdekte ik: shit, dat is óók wie ik ben."

Met die vers vergaarde ongemakkelijke zelfkennis wendde hij zich tot zijn vader. "Ik sprak met hem over alles wat me dwars zat aan mezelf, de dingen die ik niet goed had gedaan. Als in een soort biecht eigenlijk, al kent het gereformeerde geloof dat gebruik niet. Ik vroeg hem hoe ik met mezelf in het reine kon komen."

Alsnog geroepen

Zijn vader stelde voor om samen te bidden: "Dan spreken we alles uit naar Jezus en vragen we hem om vergeving", zei hij.

David stemde in. "Zoals een dominee dat kan, legde mijn vader zijn handen op mijn hoofd. Ik voelde een warmtestroom door mijn lichaam gaan. Ons gebed steeg op en stopte niet bij het plafond. Op dat moment wist ik het: God heeft dit gehoord en schenkt mij zijn vergeving. Hij heeft een bepaalde weg voor mij in het leven voor ogen."

Het was het mooiste dat hem ooit overkwam, vertelt hij zo'n negentien jaar later terwijl hij midden in de hectiek van de grote stad nog een cappuccino bestelt. "En ik zeg het mooiste, terwijl ik later ben getrouwd en drie kinderen heb gekregen."

David ging theologie studeren en werd predikant. Nog altijd preekt hij eens in de veertien dagen in kerken verspreid door het land. Maar het grootste deel van zijn tijd besteed hij aan zijn generatiegenoten in zijn eigen wijk.

Welkom in de bijbelklas

Zich tot God wenden, doen zij niet: "Maar een deel van hen is wel heel spiritueel. Ze doen bijvoorbeeld yoga-retraites of krijgen openbaringen tijdens ayahuasca-trips. Zij vinden soms wél inspiratie in de Bijbel." Niet door in God te gaan geloven, maar door er lessen uit te halen zoals ze dat ook doen uit andere oosterse spirituele boeken. "Want uiteindelijk is dat ook wat de Bijbel is." Wie dat wil, is welkom om aan te schuiven in de bijbelklassen die hij wel ook geeft.

David krijgt voor zijn werk een financiële ondersteuning van de Nederlandse Gereformeerde Kerk Amsterdam-Zuid. Ook werft hij fondsen en ontvangt giften. Met die middelen doet hij zijn werk. En dan is er nog het vrijwilligerswerk waarbij hij de millennials betrekt. "We koken voor ouderen, of organiseren diners voor twintigers en dertigers. Zo komen generaties bij elkaar, of mensen uit verschillende sociaaleconomische lagen."

Davids werkweek

Naast de gesprekken als coach, het organiseren van de masterclasses, het voorbereiden van de bijbelklas, het schrijven van zijn tweewekelijkse preken en het aansturen van de vrijwilligers, is de moderne dominee ook een aanzienlijk deel van zijn vier werkdagen bezig met andere dingen: "Ik lees inspirerende boeken, waaronder de Bijbel natuurlijk. En natuurlijk bid ik ook."  

Echte verbinding voelen, betrokkenheid, aandacht, liefde. Voor David is dat pure rijkdom. Hij hoopt dat de mensen die hij om zich heen heeft verzameld in de groep LoZ Amsterdam, die rijkdom ook ervaren. Of ze nu wel of niet in God geloven.

Hoeveel van hen weten wat Pinksteren, dat vandaag en morgen gevierd wordt, betekent? Lachend: "Ik gok ongeveer één procent."

Voor wie het nu toch wil weten een mini-bijbelklasje: "Met Pasen stond Jezus op uit de dood en met Hemelvaart vertrok hij naar de hemel. Maar ik laat jullie niet als wezen achter, zei hij voor hij ging. Ik stuur de Heilige Geest om in jullie harten te komen wonen. Die Heilige Geest die neerdaalde over zijn leerlingen, dat is wat we vieren met Pinksteren." Even denkt hij na, voor hij vervolgt: "Het is ook wat er gebeurde die keer dat mijn vader met mij bad nadat ik stopte met mijn studie. Daar ontving ik de Heilige Geest die dichtbij wilde zijn, die in mij kwam wonen."

Trotse vader

Zijn vader tot slot, heeft zich in het begin best weleens verbaasd over Davids manier van dominee-zijn. Niet traditiegetrouw het woord van God verspreiden, maar vooral zijn liefde delen door wat je doet. Mensen aandacht geven, bijstaan en ondersteunen waar nodig. "Inmiddels is de verbazing van mijn vader bewondering geworden. Pasgeleden nog, noemde hij het moedig hoe ik buiten de lijntjes kleur."

Een waardevol compliment, ook voor iemand die zich sowieso in alles wat hij doet gesterkt, gezien en geliefd voelt door God. Lachend: "Ja. Natuurlijk is het fijn als je vader trots op je is."