De verkoop van landbouwgrond aan particulieren als belegging is volgens minister De Jonge een onfrisse praktijk waar het kabinet op korte termijn grenzen aan gaat stellen. "Dit deugt natuurlijk niet. Dit soort grondspeculatie hoort niet plaats te vinden", zei De Jonge.
Jarenlang heeft het kabinet de speculatieve grondhandel gedoogd, alleen excessen werden via de tuchtrechter bestraft. Donderdag zegt de minister in de Tweede Kamer dat speculatieve grondhandel 'echt een ongewenste ontwikkeling is', waar het kabinet snel verandering in wil brengen. Nog voor het begin van de zomer komt het kabinet met nieuwe regels.
Duizenden gedupeerden
Uit onderzoek van RTL Nieuws eerder dit jaar bleek dat particulieren massaal gedupeerd worden door speculatieve grondhandel. Met hulp van notarissen en het Kadaster knippen grondhandelaren stukjes landbouwgrond op en verkopen die door aan particulieren, bijvoorbeeld als pensioenvoorziening.
De grondhandelaren beloven grote winsten als er woningen gebouwd worden op de akkers, maar in de praktijk gebeurt dat nagenoeg nooit en blijven kopers achter met veel te dure grond die zij niet meer kwijtraken. 'Windhandel' wordt het genoemd, waarvan alleen de verkopende handelaren profiteren.
Verbod ligt op tafel
Sinds de berichtgeving van RTL Nieuws zijn VVD en D66 in de bres gesprongen voor deze groeiende groep gedupeerden, die soms tienduizenden tot honderdduizenden euro’s zijn kwijtgeraakt door grondhandel. D66-Kamerlid Faissal Boulakjar noemde grondhandel ‘bewuste misleiding die er op gericht is om consumenten te duperen’, VVD-kamerlid Fahid Minhas opperde zelfs een verbod op grondhandel.
Minister de Jonge was het eens met de grote zorgen bij deze fracties, maar zei ook dat een eind maken aan speculatieve grondhandel nog niet eenvoudig is. Een verbod is lastig, omdat het eigendomsrecht stevig is verankerd in de wet. Wel ziet de minister meerdere mogelijke oplossingen die het grondhandelaren heel moeilijk zullen maken om door te gaan met het aanbieden van dit soort beleggingsproducten.
Wat het kabinet wel gaat doen, is in gesprek met notarissen, die de speculatieve grondhandel mogelijk blijven maken. Volgens de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie valt het notariaat niets te verwijten en kunnen notarissen hun diensten niet weigeren aan grondhandelaren.
Rol notarissen
Daar is minister De Jonge het niet mee eens, hij kijkt nadrukkelijk naar deze beroepsgroep voor een oplossing. "Je zou eigenlijk willen dat de notaris kopers goed voorlicht of checkt of kopers zichzelf goed hebben voorgelicht, wat kunnen notarissen daarin ook doen?"
Ook beloofde De Jonge het Kadaster onder de loep tenemen, de dienst die het grondgebruik in Nederland registreert en onder zijn directe verantwoordelijkheid valt. Eerder onthulde RTL Nieuws dat het Kadaster soms overgaat tot het splitsen van kavels nadat grondhandelaren deze percelen dubbel hebben verkocht.
Helft van perceel blijft over
Kopers blijven dan achter met de helft van het perceel waar zij op papier eigenaar van zijn. Maar volgens De Jonge gaat het om voorlopige splitsingen die nog niet definitief zijn. Ook hier wijst hij naar de betrokken notarissen, die kennelijk verkeerde gegevens aanleveren aan het Kadaster. "Dit kan niet kloppen, en daar gaat het Kadaster mee bezig."
In onderstaande video zie je hoe de grondhandel een grote impact kan hebben op gezinnen:
Danny en Patricia werden slachtoffer van dubieuze grondhandel: ‘Het was de erfenis van mijn moeder’
Daarnaast wordt er via het ministerie van Financiën een beroep gedaan op de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Aangezien de meeste kopers een stukje landbouwgrond kopen als belegging, zou het logisch zijn om de bestaande toezichthouder hiervoor in te schakelen.
Nieuwe maatregelen
Nu valt de transactie van een stuk landbouwgrond nog niet onder AFM-toezicht. Maar of dit soelaas gaat bieden is de vraag, AFM-toezicht op grondhandel zou ook de indruk kunnen wekken dat stukjes landbouwgrond voor consumenten een serieuze beleggingsoptie is.
Minister De Jonge zag nog een andere bedreiging. Mocht een stuk landbouwgrond naast een stad of dorp in de verre toekomst wel interessant zijn als ontwikkellocatie, is de versnippering van deze percelen door grondhandel juist een probleem. "Het is niet behulpzaam om met een hele bos eigenaren te zitten als het uiteindelijk wel tot woningbouw zou komen", zei De Jonge.
Het kabinet komt binnenkort met maatregelen, beloofde hij. "Dit is echt een ongewenste ontwikkeling, vanwege de gebiedsontwikkeling en daarnaast vanwege al die andere redenen. We proberen dit voor de zomer geregeld te krijgen."
