Het gaat nog steeds niet goed met de Nederlandse natuur, concluderen onderzoekers in het tweejaarlijkse Living Planet Report Nederland. In open natuurgebieden daalde de populatiegrootte van diersoorten gemiddeld met zo'n zestig procent.
Volgens het rapport blijft met name in duinen, heide en in agrarische gebieden de natuur achteruit gaan. Konijnen en egels hebben het moeilijk en meerdere vogelsoorten, zoals de veldleeuwerik, zijn sterk in aantal afgenomen. Ook waarschuwt het rapport dat belangrijke leefgebieden van dieren en planten dreigen te verdwijnen.
Lichtpuntjes
Op sommige plekken werpt herstel van waternatuur vruchten af, zo schrijven de onderzoekers. Dat gebeurt dan bijvoorbeeld bij rivieren en bij sommige moerassen. Maar op het land lukt dat niet of nauwelijks. Een ander lichtpuntje is de terugkomst van de otter. Het dier was ooit uitgestorven, maar heeft zich in de afgelopen twintig jaar weer stevig gevestigd in ons land.
"We zullen volop moeten inzetten op grootschalig natuurherstel", zegt Kirsten Haanraads van de Nederlandse afdeling van het Wereld Natuur Fonds. "Het mooie is dat meer ruimte voor natuur ook helpt bij de aanpak van grote maatschappelijke uitdagingen waar Nederland voor staat. Dit is hét moment om in actie te komen, want onze natuur kan niet langer wachten."
"De drie grootste bedreigingen voor de natuur zijn duidelijk", stelt Haanraads. "Het gaat om stikstofneerslag, verdroging van de bodem en de versnipperde natuurgebieden." Zo worden jaarlijks honderdduizenden dieren aangereden, zoals reeën, egels, dassen en marters, omdat hun leefgebied steeds kleiner wordt. Ze moeten daardoor vaker de weg oversteken.
Stikstofneerslag kan voor veel planten, insecten en andere dieren gevolgen hebben. Sommige planten gaan er harder van groeien, waardoor andere planten in de verdrukking kunnen raken. Dat kan een nadeel zijn voor insecten. Ook verzuurt de bodem en lossen stoffen als calcium op door stikstof. Dat kan slecht uitpakken voor vogels, die door calciumgebrek sneller hun pootjes breken en eieren leggen met dunnere schalen.
Wereldwijd onderzoek
Diverse organisaties, waaronder het Wereld Natuur Fonds, doen elke twee jaar onderzoek naar de staat van dieren en planten in Nederland. Ook wereldwijd gebeurt dit, in oktober vorig jaar werd dat rapport gepubliceerd.
Zo meldde het WWF in oktober dat de populaties van zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen wereldwijd gemiddeld met 69 procent zijn afgenomen tussen 1970 en 2018.
