Rond The Voice of Holland hing een sfeer van ongepast gedrag. Dat blijkt uit extern onderzoek dat producent ITV heeft laten doen. Over grensoverschrijdend gedrag worden door de onderzoekers in het rapport geen harde conclusies getrokken. In plaats daarvan gaat het over 'ongepast gedrag'. Een kandidaat zegt bijvoorbeeld maandenlang WhatsApp-berichten en verbale opmerkingen te hebben gekregen van seksuele aard. De sfeer zou 'flirterig, fysiek en knuffelig' zijn geweest.
Begin vorig jaar kwamen de misstanden aan het licht in het programma BOOS van Tim Hofman. Daarin werden met name rapper Ali B, bandleider Jeroen Rietbergen en zanger Marco Borsato beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag. Die eerste twee worden vervolgd voor verkrachting, zo maakte het OM twee weken geleden bekend. De zaak van Marco Borsato werd vanwege gebrek aan bewijs geseponeerd.
Achter de schermen
Producent ITV liet, los van het strafrechtelijke onderzoek door het OM, advocatenkantoor Van Doorne uitzoeken wat er is gebeurd bij The Voice. Het onderzoek van Van Doorne moet volgens ITV 'helpen bij het begrijpen wat zich heeft afgespeeld achter de schermen van de talentenjacht'. ITV heeft vandaag een openbaar document gepubliceerd, waarin een samenvatting wordt gegeven van de bevindingen in de periode tussen april 2015 en januari 2022.
De onderzoekers benadrukken dat hierin niet de mogelijke strafbare feiten zijn meegenomen die door het OM worden onderzocht, zoals aanranding en verkrachting. 'Het ongepast gedrag dat wij hebben onderzocht, is naar zijn aard minder ernstig dan sommige beschuldigingen die zijn gedaan in de pers, omdat wij op basis van de gemaakte afspraken met het Openbaar Ministerie en de politie geen onderzoek hebben gedaan naar mogelijk strafbare feiten', staat in het onderzoek.
Maandenlang whatsappjes
Volgens het onderzoek was in meerdere vormen sprake van ongepast gedrag. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verbale opmerkingen, appjes en fysiek contact. Zo wordt geschreven dat één kandidaat maandenlang WhatsApp-berichten en verbale opmerkingen kreeg van seksuele aard. "Zij had het gevoel hier niet onderuit te komen omdat ze meedeed met een talentenjacht die belangrijk was voor haar carrière en ze de betreffende persoon beschouwde als machtig."
Een ander voorbeeld gaat over een kandidaat die ook WhatsApp-berichten en verbale opmerkingen kreeg die seksueel getint waren. Zij maakte hier melding van en kreeg daarna excuses. Ook werd de kandidaat beloofd niet meer in haar eentje in dezelfde ruimte te hoeven zijn.
'Anders ervaren'
De onderzoekers stellen dat 'machtsongelijkheid' meerdere keren nadrukkelijk benoemd is door de geïnterviewden. Maar het ongepast gedrag dat door de één als beschadigend werd ervaren, werd door de ander wel anders ervaren, zeggen de onderzoekers. Sommigen noemden het 'normaal' of 'deel van de entertainmentsector'.
Uit de gesprekken met de 62 geïnterviewden komt een sfeer rond de productie van The Voice naar voren als 'flirterig, fysiek en knuffelig'. Sommige geïnterviewden hebben aangegeven dat zij zich niet veilig hebben gevoeld om ongepast gedrag te melden.
De redenen die geïnterviewden daarvoor gaven, hadden onder meer te maken met de hiërarchie of machtige positie van bepaalde personen, dat bepaald gedrag normaal leek te zijn, dat er een opvatting over de cultuur was dat men niet geacht werd te klagen, en dat er een cultuur leek te zijn waarin mensen elkaar dekten.
Tijdlijn misstanden The Voice
- 12 januari 2022: Het programma BOOS van Tim Hofman schetst op basis van tientallen getuigenissen van vrouwen een beeld van het grensoverschrijdende gedrag achter de schermen van The Voice. Sommige vrouwen doen aangifte, onder meer van verkrachting.
- Na de uitzending van BOOS kondigt producent ITV 'geschokt te zijn' en zegt direct onafhankelijk onderzoek in te stellen.
- April 2022: Het OM begint op basis van de aangiftes een strafrechtelijk onderzoek.
- 14 maart 2023: Het OM maakt bekend dat rapper Ali B wordt vervolgd voor zedenfeiten met drie meerderjarige vrouwen, die gepleegd zouden zijn tussen 2014 en 2018 in Heiloo, Amsterdam en het buitenland. Een daarvan is gerelateerd aan The Voice. Bandleider Jeroen Rietbergen wordt vervolgd voor een zedenfeit uit 2018 tijdens de opnames van The Voice.
- 29 maart 2023: Van Doorne maakt de resultaten van het onderzoek bekend dat procudent ITV naar de missstanden laat uitvoeren.
Uit het onderzoek komt naar voren dat er geen ongepast gedrag is vastgesteld bij kandidaten van The Voice Kids of The Voice Senior. Het zou dus alleen bij de 'gewone' Voice hebben plaatsgevonden.
Aanbevelingen
In het onderzoek worden diverse aanbevelingen gedaan om de cultuur te veranderen. Zo moet er meer aandacht komen voor de positie van kandidaten en medewerkers door bijvoorbeeld te erkennen dat er een machtsongelijkheid bestaat tussen kandidaten van dergelijke televisieprogramma's en de werknemers daarvan.
Ook moet worden overwogen om de rol van een vertrouwenspersoon te verduidelijken en te versterken. Zo moeten kandidaten en medewerkers ervan op de hoogte zijn dat een vertrouwenspersoon onafhankelijk is, dat er vertouwelijk wordt omgegaan met de informatie die wordt gegeven en onder welke voorwaarden die informatie gedeeld kan worden met het management.
Ook wordt aanbevolen om bij programma's externe ondersteuning in te huren, zoals een psycholoog voor mensen die te maken krijgen met mogelijk ongepast gedrag.
Advocaat teleurgesteld
Advocaat Sébas Diekstra, die veel van de vrouwen die melding hebben gedaan vertegenwoordigt, vindt de gepubliceerde onderzoeksbevindingen 'op verschillende vlakken niets minder dan teleurstellend'.
"Het valt vooral op dat de waarheid over wie wat wist op welk moment de dichte mist in wordt geduwd. Uiteraard is het wel duidelijk wier belangen daarmee worden gediend." De slachtofferadvocaat laat weten dat er later een meer uitgebreide reactie namens zijn cliënten volgt.
Ook ITV heeft een reactie gegeven op de bevindingen van het onderzoek. "Wij maken onze excuses aan iedereen die enige vorm van ongepast gedrag rond het maken van The Voice of Holland heeft ondervonden."
"Het is onze prioriteit om een veilige en ondersteunende omgeving te bieden voor iedereen die deelneemt aan, of werkt aan, onze shows en er is bij ITV Studios geen plaats voor grensoverschrijdend gedrag", zegt directeur Lisa Perrin van ITV.
