Politiemensen van Bewaken en Beveiligen die rechters en officieren van justitie beschermen tegen een aanslag, zeggen onverantwoorde risico's te lopen. Zo schort het aan voldoende training en gepantserde auto's, stellen ze in correspondentie die in handen is van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws.
Zo voeren de politiebewakers regelmatig ritten uit in leaseauto's zonder zwaailicht en sirene. Dat zorgt er niet alleen voor dat ze in noodsituaties niet snel door het verkeer kunnen manoeuvreren, ook bieden de auto's geen enkele bescherming tegen kogels, schrijven ze. Dat maakt ze kwetsbaarder dan elke agent in een normale politieauto.
Geen training
Daarnaast zeggen de politiebewakers onvoldoende opgeleid te zijn voor hun taken. Het gaat onder meer om de training persoonsbeveiliging, specifieke rijopleidingen en begeleiding van te beschermen personen. Sommige politiebeveiligers zeggen niet één van deze vervolgopleidingen te hebben gevolgd.
De onvrede bestaat vooral bij leden van de zogeheten Bewakingseenheid, die voorverkenningen doen voor rechters en officieren van justitie, hun huizen bewaken, en ook de rechtbank tijdens het Marengo-proces. RTL Nieuws las een reeks interne berichten waaruit flinke onvrede doorklinkt. De politiebewakers maken zich door een gebrek aan training, middelen en informatie zorgen om hun eigen veiligheid en die van de personen die zij moeten beschermen.
Wat doet de Bewakingseenheid?
Na terroristische aanslagen zoals in 2015 in Parijs bestond de behoefte aan meer zwaarbewapende politieagenten, die in noodsituaties kunnen ingrijpen. 'Normale' agenten uit zogeheten basisteams zijn daarvoor opgeleid, die sinds 2016 de Bewakingseenheid vormen.
De Bewakingseenheid, die 450 personen telt, werd al snel permanent ingezet. Dat had alles te maken met processen rond topcriminelen als Willem Holleeder en later Ridouan Taghi. Zo'n driehonderd leden van de Bewakingseenheid zijn er ook ter ondersteuning van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging, die in gepantserde auto's leden van het Koninklijk Huis, politici, rechters, officieren van justitie en bedreigde journalisten bewaakt en vervoert.
De politiemensen stellen in de berichten dat ze te weinig informatie krijgen om hun werk goed te kunnen doen. Ze horen vanuit de politieorganisatie bijvoorbeeld weinig details over de dreiging tegen een te beveiligen persoon. Medewerkers raden elkaar misdaadpodcasts en Youtube-items aan om op de hoogte te blijven.
Willem Woelders, directeur Bewaken en Beveiligen van de politie, noemt zijn personeel 'voldoende opgeleid, getraind en uitgerust'. Volgens hem is de mate van dreigingsniveau altijd leidend voor de mate van beveiliging, ook als het gaat om gepantserde auto's. "De inzet mag nooit onverantwoorde risico's opleveren voor zowel politiemensen als de te beveiligen personen."
De politiechef zegt de kritische geluiden uit de Bewakingseenheid te kennen, maar heeft de indruk dat die 'in zeer beperkte mate leven'. (Zie onderaan dit artikel een uitgebreidere reactie.)
'Terechte noodkreten'
Jan Struijs van politievakbond NPB gaat regelrecht tegen Woelders in. De vakbondsvoorzitter zegt de klachten ook te hebben gehoord, van in totaal tientallen leden. "Ik kwalificeer ze als heel terechte noodkreten. Er is geen geld, onvoldoende middelen en onvoldoende opleiding. Dan neem je natuurlijk extra risico's. Je kunt erop wachten dat als er dadelijk echt wat gebeurt, je dan heel veel vragen krijgt. Bijvoorbeeld als één auto wel gepantserd was en de andere niet? Ik ga daar niet te veel details over geven, maar dat gebeurt."
Arrestatie op geheime locatie
Dat de dreiging vanuit de zware misdaad onverminderd hoog is, blijkt uit een nog niet eerder onthuld incident van enkele weken terug. Bij één van de geheime locaties van waaruit politiebeveiligers van de Bewakingseenheid met hun voertuigen vertrekken, is een man aangehouden die kentekens stond te noteren. Bij de Bewakingseenheid zien ze het als een signaal dat mogelijk aan een volgende aanslag wordt gewerkt.
De noodkreten vanuit Bewaken en Beveiligen volgen op het recent uitgebrachte snoeiharde rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) naar de beveiliging van Peter R. de Vries, advocaat Derk Wiersum en de broer van de kroongetuige in het Marengo-proces. Uit dat rapport bleek dat voorafgaand aan de moorden op deze drie personen cruciale signalen over voorbereidende handelingen waren gemist.
Volgens de OVV was het Openbaar Ministerie (OM) meer bezig met het vervolgen van criminelen dan met de beveiliging van de mensen rond kroongetuige Nabil B.. Ook stelt de raad dat informatie te versnipperd is tussen verschillende politieteams en afdelingen binnen het OM. Zowel de minister van Justitie en Veiligheid en de top van het Openbaar Ministerie en de politie erkenden recentelijk dat er grote fouten zijn gemaakt. Wel benadrukten ze dat verbetering al in gang is gezet.
Italië: Auto's met bomwerende platen
Nederlandse politici hebben de afgelopen maanden meerdere reisbezoeken afgelegd naar Italië. Door het gevecht tegen de Italiaanse maffia, die in de jaren '90 zeer gewelddadig werd, loopt het land voor op het gebied van misdaadbestrijding. Ook de beveiliging van rechters en officieren van justitie is er een tandje zwaarder. Maffiabestrijder Nicola Gratteri verplaatst zich al jaren met bodyguards, bomwerende platen onder zijn auto en woont in een huis dat op een bunker lijkt.
"Meneer Gratteri heeft de hoogste vorm van bescherming", zegt de Italiaanse professor criminologie Antonio Nicaso, die goed bevriend is met Gratteri. "In Nederland moet men ook van koers veranderen. Ze moeten zich van de middelen voorzien om dit criminele fenomeen te lijf te gaan. Italië kan een gidsland zijn, ondanks sommige politieke verschillen. Het land staat aan het front in de strijd tegen georganiseerde misdaad."
Niet op de rekening
Omdat de inzet van de Bewakingseenheid drukt op de reguliere politiebezetting, werkt de politie aan een permanente eenheid van bewakers, die intern het middensegment wordt genoemd. Voor de vorming daarvan heeft minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz vorig jaar al 65 miljoen euro ter beschikking gesteld. Dat geld staat echter nog niet op de politierekening, bevestigt politiechef Woelders.
Volgens de politievakbond NPB moet de minister snel met geld over de brug komen om de druk op de Bewakingseenheid te verlichten. "Wat die politiemensen willen, is dat heel snel hun middelen op orde komen. Dat het capaciteitsgebrek ook op langere termijn wordt opgelost, en dat het onderwijs en de middelen in orde komen."
'Schaarste is nooit het uitgangspunt'
Bij elke keuze die de politie maakt, speelt schaarste een rol, reageert politiechef Willem Woelders. Maar bij de inzet van bewaking voor te beveiligen personen 'is schaarste nooit het uitgangspunt', zegt hij. "Als wij het gewenste niveau van beveiliging niet kunnen leveren, doen we geen concessies."
De politie chef noemt de Bewakingseenheid 'goed getraind en uitgerust' voor hun taak. Over de inzet van auto's zonder bepantsering wil hij om veiligheidsredenen niets zeggen. De informatievoorziening aan politiebewakers noemt hij naar behoren. "Maar we merken dat de behoefte aan informatie vaak groter is dan de mogelijkheid of wenselijkheid om informatie te delen."
Op de vraag of de politie wacht met investeringen tot de toegezegde 65 miljoen op de rekening staan, zegt hij: "Nu de minister 65 miljoen heeft toegezegd, heeft de politie besloten bepaalde investeringen naar voren te halen." Het gaat onder meer om de aanschaf van voertuigen.
