Wie toch al van plan is om vandaag uit te waaien op het strand, kan zich nuttig maken door mee te doen aan de Nationale Schelpenteldag. Zo wordt de schelpenstand aan de noordzeekust in kaart gebracht. En die schelpjes zijn interessanter dan je denkt. Schelpenkenner Frank Wesselingh van Naturalis deelde vorig jaar zijn favorieten. Ken jij ze allemaal?
1. Amerikaanse zwaardschede
Hij is lang, hij is dun, en hij is met velen. De Amerikaanse Zwaardschede. Een chique naam, maar eigenlijk kennen wij hem gewoon als scheermes.
Gezien er duizenden van op het strand liggen zou je het niet zeggen, maar de lange bekende schelp hoort hier helemaal niet.
"Hij domineert alles", zegt Frank. "We hadden vijf eigen soorten, maar die zijn allemaal verdrongen door die Amerikaan. Ze zitten vooral in de ondiepe zee. In de winter vriezen die beesten ook dood, dan heb je dus dat ze zo massaal aanspoelen."
"Weg gaat hij nooit meer, al zouden we dat willen." Mocht je nou graag de soort willen inperken: hij is lekker bij de paella.
2. Glanzende tepelhoren
Klein, mooi beestje. Lief ding, zou je zeggen. Totdat hij honger krijgt, dan is hij niet te genieten.
"Hij gaat op een schelp of een slak zitten, en begint vervolgens gaatjes te boren met zijn rasptong. Daarna lost hij zijn slachtoffers op met maagzuur en slurpt hij zijn slachtoffer leeg."
Die kleine gaatjes die je wel eens in schelpen ziet? Jep, het was de glanzende tepelhoren die honger had. "Tepelhoren zijn ook nog eens blind en dom", weet Frank. "Dus als je een schelp tegenkomt met meerdere kleine gaatjes erin, dan was het de tepelhoren die eindeloos een lege schelp probeerde op te slurpen."
Schelpen tellen: zo werkt het
- Meld je op 25 maart tussen 10.00 en 16.00 uur op een van de deelnemende stranden en ontvang het telformulier
- Ga naar de vloedlijn en verzamel 100 schelpen rond een centraal punt
- Sorteer de schelpen op soort
- Tel de schelpen
- Kom je er niet uit? Dan is er altijd wel iemand bij de 'schelpdesk' die je kan helpen
- Kijk voor meer informatie op schelpenteldag.nl
3. Mossel
"Ja, die willen we hebben!" De mossel, iedereen kent hem. Lekker in een pannetje op een terras in Zeeland.
Ja, smakelijk. Maar terwijl jij je vingers aflikt nog even een weetje: het is bijna zonde om hem op te eten. Want de mossel is in tegenstelling tot de glanzende tepelhoren wél slim.
Met zijn kleine lijfje filteren hij en zijn vrienden in een mum van tijd de zee. "Vijftig liter per dag gaat er door zo'n beestje heen. Overal waar ze zijn, is helder water."
Nog zo'n feitje dat Frank ons niet wilde onthouden: "De laatste jaren spoelen er steeds meer mossels aan in Nederland. Dat komt door de windmolenparken."
Heerlijk plekje vinden de mossels dat. Ze zijn namelijk wel slim, maar ook kieskeurig: ze willen alleen flaneren op een harde ondergrond. En ja, die windmolens zijn lekker hard.
4. Strandschelp
Zijn naam wint niet de originaliteitsprijs, maar toch wilde Frank hem niet laten ontbreken in zijn lijst van pareltjes: de strandschelp.
Puntje van kritiek voor deze schelp: alle soorten lijken verdomd veel op elkaar. Zelfs Frank, die werkelijk waar alles over schelpen weet, kan ze niet uit elkaar houden. "Ik doe dit al mijn hele leven en toch moet ik het verschil steeds opzoeken."
Pluspuntje: het zijn echte bikkels. Ze gaan al miljoenen jaren mee. "Als je er eentje vindt die een beetje donkergrijs, -groen of -blauw is, dan is hij een paar duizend jaar oud."
Maar, daar heb je die Amerikanen weer. "Onlangs is er een Amerikaanse strandschelp aangekomen in ons land. Weer een ongewenste invasieve exoot." Een nieuw scheermes zou je kunnen zeggen.
21.000 schelpen
Vorig jaar werd de Schelpenteldag voor het eerst georganiseerd. Zo'n tweehonderd mensen deden mee en er werden op acht stranden 21.000 schelpen geteld. De meest gevonden soorten waren de strandschelp, de zwaarschede en de kokkel. Er werden ook bijzondere schelpen gevonden, zoals de tere hartschelp die oorspronkelijk uit Zuid-Europa komt.
Er is na een Schelpenteldag volgens een woordvoerder van Naturalis nog niet veel te zeggen over de stand van de Noordzee. "Daarvoor is meerjarig onderzoek nodig, daarom wordt de Schelpenteldag ook dit jaar weer georganiseerd." Zaterdag kan er langs de hele noordzeekust geteld worden. Ook op de Belgische en Franse stranden wordt er geteld.
5. Zaagje
Het zaagje heet zaagje omdat hij een zaagrandje heeft. Niet scherp overigens, maar het lijkt erop. Waarom die ribbels er zijn, dat weet niemand.
Het zaagje is mysterieus. Het heeft een linker- en een rechterklep. Maar de kans dat je die samen vindt is heel klein. Want: alle linkerhelften gaan met een andere stroming mee dan alle rechterhelften. "Een heel grappig proces, waardoor je een enorme spreiding krijgt."
Het kan dus zo zijn dat je op het strand van Ouddorp alleen linkerzaagjes vindt, en op het strand van Hoek van Holland alleen rechterzaagjes.
