Twee grote demonstraties in Den Haag vandaag, van groepen met tegengestelde belangen. De boeren willen soepeler stikstofregels, de klimaatactivisten juist strengere. Vijf vragen en antwoorden over een gespannen protestdag. "Ik verwacht dat we weer met geweld weggesleept zullen worden."
1. Wie komen er in Den Haag demonstreren, en waarom?
De boeren van Farmers Defence Force hebben gezamenlijk met Samen voor Nederland (een samenwerkingsverband tussen vele verzets- en antioverheidsgroepen, waarbij ook complotdenkers zijn aangesloten) de demonstratie 'Stem ze weg' georganiseerd. "Farmers Defence Force (FDF) en Samen voor Nederland (SVN) staan sámen op voor een beter Nederland en laten gezamenlijk hun stem horen tegen het jarenlange wanbeleid", zo staat in de aankondiging op Facebook te lezen.
FDF-voorman Mark van den Oever zegt niet alleen voor 'boerenstandpunten' op te komen, maar voor 'alle standpunten en problemen die momenteel spelen in onze maatschappij'. "Van de toeslagenaffaire tot de gascrisis, tot de verzakte huizen in Groningen, tot de waterschade in Limburg. Mensen krijgen hierover bij ons op het podium een stem."
De klimaatactivisten van Extinction Rebellion verzetten zich tegen het subsidiëren van fossiele brandstoffen. De groep roept 'massaal en demonstratief de overheid op om te stoppen met fossiele subsidies!', staat in de aankondiging op de site. "De fossiele sector wordt nog altijd met een jaarlijkse 17,5 miljard euro subsidies en belastingvoordelen gespekt, middenin de klimaatcrisis. Dat is olie op het vuur!"
2. Wat kunnen we verwachten, en waar?
De boeren trekken naar het Zuiderpark voor een protest dat van 12.00 tot 16.00 uur zal duren. De organisatie zelf spreekt van 'de grootste demo ooit in Den Haag'.
"We verwachten qua opkomst als het goed weer is toch wel 100.000 mensen", zegt FDF-voorman Van den Oever. "We hebben voor dit weekend gekozen, omdat het vlak voor de verkiezingen is. En in het weekend, omdat dan veel burgers zich bij ons kunnen aansluiten."
Op het programma staan toespraken van onder andere de politici Geert Wilders, Thierry Baudet en Wybren van Haga, opiniemaakster Eva Vlaardingerbroek en omroepbaas van Ongehoord Nederland Arnold Karskens.
Opvallende afwezige is Caroline van der Plas, de populaire lijsttrekker van BoerBurgerBeweging. Zij gaf deze week te kennen niet meer op massale bijeenkomsten te willen spreken, omdat zij vanwege bedreigingen vreest voor haar veiligheid.
Andere belangengroepen voor boeren, zoals Agractie en LTO Nederland, zijn niet betrokken bij de demonstratie. Zij zien op dit moment meer heil in overleg over stikstofmaatregelen met de overheid.
De klimaatactivisten van Extinction Rebellion komen met een veel kleinere groep naar de Hofstad: naar hun eigen verwachting met ongeveer 2800 mensen die de snelweg A12 bij de Utrechtsebaan blokkeren en nog eens 1800 bij een andere demonstratie vanaf de brug boven de weg. Al is het de vraag of ze veel zullen zien: gisteren besloot de gemeente Den Haag de tunnelbak af te sluiten met zwarte schermen.
Het is niet bepaald voor het eerst dat Extinction Rebellion de A12 platlegt: het zal de zesde blokkade zijn van dit stuk weg, dat ongeveer ter hoogte van het ministerie van Economische Zaken en de tijdelijke locatie van de Tweede Kamer ligt.
Het is waarschijnlijk ook niet de laatste keer dat de A12 voor auto's dicht zal gaan: de groep heeft al meerdere keren aangegeven niet te stoppen tot de eisen zijn ingewilligd.
3. Hebben ze daar toestemming voor?
Officieel is dat niet nodig. Wel is het gewenst (en gebruikelijk) dat organisaties vooraf laten weten aan een gemeente dat ze een demonstratie of manifestatie willen houden. Dat gebeurt via een zogeheten kennisgeving. Extinction Rebellion doet dat niet, Farmers Defence Force wel.
Voor de klimaatactivisten is het een kwestie van principes, zegt woordvoerder 'Pim' (achternaam bekend bij de redactie) tegen RTL Nieuws. "Wij kondigen de actie aan op onze openbare kanalen. Dat is voldoende. Het is een misverstand dat een kennisgeving vooraf verplicht is. De wet zegt dat je het demonstratierecht ter plekke mag opeisen, zonder aankondiging. Wij doen het op deze manier, omdat we spontaan actie willen kunnen voeren."
De boeren hebben wel overlegd met de gemeente Den Haag. Die verbood het om met trekkers naar Den Haag te komen. Althans: er is toestemming gegeven voor precies twee tractoren, terwijl de boeren van plan waren met 5000 tractoren te komen. FDF heeft de demonstranten vervolgens opgeroepen de tractor thuis te laten. "Die trekkers zijn verschrikkelijk duur, die kunnen gewoon in beslag worden genomen", zegt woordvoerder Sieta van Keimpema.
4. Boeren en klimaatactivisten denken compleet anders over stikstof. Vliegen ze elkaar niet in de haren?
Den Haag stelt alles in het werk om een clash te voorkomen. Er zit geografisch gezien genoeg ruimte tussen beide groepen. Het is alleen te hopen dat ze elkaar onderweg naar de locaties niet te veel kruisen. Het verbod om met tractoren naar Den Haag te komen, is onderdeel van het plan om de groepen gescheiden te houden. Boeren die met het openbaar vervoer naar de stad komen, worden met busjes naar het Zuiderpark gebracht.
De organisaties zelf lijken totaal niet uit te zijn op confrontaties. Mark van den Oever van FDF laat weten dat het 'puur toeval' is dat beide acties op dezelfde dag vallen. En ook Extinction Rebellion laat weten 'helemaal niet bezig' te zijn met de andere demonstratie.
Over deze vraag maakten we deze video, waarin ook lokale ondernemers aan het woord komen en vertellen dat ze de dag met enige spanning tegemoet zien:
Zorgen in Den Haag om massale opkomst boeren en klimaatactivisten
5. Gaat de politie ingrijpen?
Die kans is behoorlijk groot, althans in het geval van de klimaatactie op de A12. Bij de vorige blokkade, eind januari, werden 768 aanhoudingen verricht. Dit gebeurde nadat de Haagse burgemeester Jan van Zanen de demonstranten had gesommeerd de actie te beëindigen, maar die daar geen gehoor aan gaven.
Van Zanen heeft deze week al aangekondigd de demonstratie opnieuw te willen beëindigen. Hij heeft de demonstranten een andere locatie aangeboden voor hun protest, namelijk de Laan van Reagan en Gorbatsjov in Den Haag. Maar dat is voor Extinction Rebellion geen optie, zegt woordvoerder Pim: "Dat slaat nergens op. Het is een smoes om de demonstratie op de A12 te kunnen verbieden. We staan nou juist op de A12 omdat het binnen gehoorafstand ligt van de relevante partijen, namelijk het ministerie van Economische Zaken en de Tweede Kamer."
Volgens Pim is burgemeester Van Zanen wettelijk verplicht de demonstratie 'te faciliteren'. "Maar ik verwacht dat hij, net als de vorige keer, zal grijpen naar repressie. Ik verwacht dat we weer met geweld weggesleept zullen worden."
Een woordvoerder van de politie Den Haag zegt niet op deze vraag vooruit te kunnen lopen. "Het demonstratierecht is voor ons erg belangrijk, en wij zullen dat verdedigen. De politie zal altijd proberen de-escalerend aanwezig te zijn. Of wij uiteindelijk ingrijpen, is niet aan ons. Dat beslissen de burgemeester en de hoofdofficier van justitie."
