Ze zitten al jaren in het verdomhoekje van ieder stadion, maar dat was nog tot daaraan toe. Nu wordt het uitsupporters bij voetbalwedstrijden steeds lastiger gemaakt om überhaupt naar de wedstrijd te gaan. Sterker nog: bij Cambuur in Leeuwarden zijn ze dit seizoen al niet meer welkom. Zijn uitsupporters echt allemaal zo vreselijk?
Matthijs Keuning maakt zich zorgen. Hij is voorzitter van Supporterscollectief Nederland en ziet dingen gebeuren waar hij niet vrolijk van wordt. "De lat komt steeds lager te liggen om verboden voor uitsupporters op te leggen", zegt hij.
Verbod in Leeuwarden
Het beste voorbeeld voor de uitspraak van Keuning kunnen we vinden in Leeuwarden. Burgemeester Sybrand Buma wil in zijn stad dit seizoen geen uitsupporters van voetbalclubs meer zien. Aanleiding: de rellen na de wedstrijd tegen sc Heerenveen, eind februari. Het gekke is dat de uitsupporters helemaal geen rellen veroorzaakten, dat deden de fans van Cambuur Leeuwarden zelf.
De club zelf is het ook helemaal niet met de beslissing eens. "Als SC Cambuur zijnde betreuren we dit besluit dan ook enorm en is het in de eerste plaats een verkeerde stap en ook nog eens in de verkeerde richting", liet de club weten.
Ook in Groningen gaat het niet goed. De politie in Noord-Nederland verklaarde in een statement dat het weigert nog fans van Cambuur en FC Groningen te begeleiden naar uitwedstrijden. Het gaat simpelweg te vaak mis, zegt de politie. Joop de Schepper, waarnemend politiechef Noord-Nederland: "We kunnen het ons als politie niet veroorloven om elke keer zo massaal aanwezig te moeten zijn om een voetbalwedstrijd te faciliteren."
'Faciliteren niet langer kleine groep supporters'
In Groningen werden agenten geconfronteerd met intimiderend en bedreigend gedrag van de harde kern, zegt de politie. Dat zou ook gebeuren in de privésfeer. In Leeuwarden is ook steeds veel politie nodig. "We faciliteren niet langer een kleine groep supporters, ten koste van een grote groep agenten én burgers", zegt de politie.
De Supportersvereniging van FC Groningen zegt 'fors afstand' te nemen van de bedreigingen aan het adres van agenten. Maar: "We kunnen als Supportersvereniging nooit akkoord gaan met het collectief straffen van goedwillende FC Groningen-supporters."
Politiewoordvoerder Maarten Brink begrijpt de keuzes van de politie wel, zijn argumenten lees je in onderstaande tweet:
Burgemeester Buma van Leeuwarden kiest er dus voor om de overige thuiswedstrijden dit seizoen geen uitfans meer toe te laten tot de Friese hoofdstad. Dat terwijl die er dus eigenlijk niets mee te maken hebben. De beslissing kan volgens Keuning weleens averechts werken. "De verhoudingen staan veel meer op scherp als je later wel weer fans toelaat. Hier heb je niks aan."
'Stappen achteruit'
Burgemeester Buma is niet de enige die voor dit paardenmiddel kiest. Ook in Kerkrade bij Roda JC werd eerder dit seizoen gekozen voor een afreisverbod voor uitsupporters. En ook dit gebeurde na ongeregeldheden van juist de thuisfans.
Dit soort verboden zoals in Kerkrade en Leeuwarden zijn nieuw, zegt Keuning. In het verleden gebeurde het weleens, maar alleen bij wedstrijden waar een zwaar risico aan hing, zoals Ajax - Feyenoord, of ADO Den Haag - Ajax. Nu zijn fans van clubs die helemaal niet bij de wedstrijd aanwezig waren de klos. "We doen stappen achteruit op deze manier en we missen een visie hoe we wél weer vooruit komen", stelt Keuning.
Soms gaat het wél echt mis
Klinkt erg onsympathiek om je gasten zo te behandelen, maar er gebeuren ook weleens echt vervelende dingen in het uitvak. Onlangs nog gooiden Twentefans vanuit het uitvak stoeltjes op het veld bij Go Ahead Eagles, waardoor de wedstrijd werd gestaakt.
Matthijs Keuning van het supporterscollectief ziet ook dat het soms misgaat, en vindt ook dat er mensen aangepakt moeten worden. "Maar pak de daders aan. Er is overal hypermodern cameratoezicht. Of beter nog: ga aan de slag met preventieve maatregelen zoals jongerenwerk. Daar heb je wat aan."
Ook de supportersvereniging van FC Groningen kijkt er zo naar: "We hopen dat degenen die dit doen snel gepakt worden. Maar alle FC Groningen-supporters die weleens een uitwedstrijd bezoeken, dragen nu de gevolgen van het handelen van individuen en worden in de diverse verklaringen ook min of meer weggezet als supporters die je moet weren."
De buscombi
Bij verreweg de meeste wedstrijden in de eredivisie zijn wel 'gewoon' uitsupporters welkom. Maar ook daar waar ze wel naar binnen mogen, wordt de manier waarop steeds moeizamer. Zo wordt er door de autoriteiten steeds vaker gegrepen naar het middel 'buscombi'. Dat betekent dat de supporters verplicht met de bus moeten, vanaf een locatie in de stad van de eigen club.
Een uitvak in Duitsland:
Het supporterscollectief van Keuning houdt die cijfers bij. Dit seizoen geldt bij 21 procent van de wedstrijden tot nu toe een buscombi, in 2020 (het laatste jaar voor corona) slechts bij 7 procent van de wedstrijden. De wedstrijden met 'vrij vervoer' nemen juist af, van 15 procent in 2020, naar 8 procent nu. Vrij vervoer wil zeggen dat het niet uitmaakt hoe je naar het stadion komt. Keuning zegt er wel meteen bij: "We zien ook dat gemeenten en politie eerder naar dit soort maatregelen grijpen vanwege het personeelstekort bij de politie."
'Dit seizoen echt een trendbreuk'
Keuning geeft aan dat tot de intrede van het coronavirus juist een langzame versoepeling te zien was van zware vervoersregelingen. "Er waren minder buscombi's, maar sinds 2019 is er al een terugloop te zien van vrij vervoer naar eigen vervoer, dus verplicht met de auto in plaats van geheel vrij. Dit seizoen is er echt een enorme trendbreuk met veel meer buscombi's en veel minder vrij vervoer."
Je denkt tegenwoordig dus wel twee of drie keer na voordat je een uitwedstrijd van je favoriete club bezoekt. Want áls je dat dan doet, zit je vaak ook niet op een mooie plek in het stadion. In Nederland zetten we – in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland en Engeland – de gasten vaak hoog boven in een hoek, daar waar niemand ze kan zien.
Het doet Keuning wel een beetje pijn. "In Duitsland en Engeland hebben ze besloten dat het bij de voetbalcultuur hoort, uitsupporters zitten daar prominent in het stadion, in Engeland zelfs verplicht op de eerste ring. In Nederland criminaliseren we ze. Met hekken, netten, en een plek in een hoek of bovenin."
Zangers voor de sfeer
Is het dan echt allemáál kommer en kwel in uitsupportersland? Dat ook weer niet. We sluiten af met een positief geluid. Letterlijk, want in het in dit artikel nog bekritiseerde Leeuwarden ging het vóór hun verbod juist heel goed. Keuning: "In de rust stond daar bij het uitvak elke wedstrijd een zanger. Lekker met een biertje in de hand een feestje maken. Goed voor de sfeer, en dat zie je dan ook terug op de tribune."
