Ga naar de inhoud
Leidt tot stigmatisering

Hof: marechaussee discrimineert bij grenscontroles, mag huidskleur niet meewegen

Een medewerker van de Koninklijke Marechaussee houdt toezicht op Schiphol Airport. Beeld © ANP

De Koninklijke Marechaussee discrimineert mensen met een donkere huidskleur bij het controleren van reizigers die Nederland willen binnenkomen. Zij worden uit de rij gepikt, anderen niet, oordeelt het gerechtshof in Den Haag. Het hof verbiedt de marechaussee om bij volgende identiteitscontroles selectiebeslissingen te nemen op basis van ras.

Het hof deed de uitspraak vanochtend tijdens een hoger beroep dat was aangespannen door enkele burgers en maatschappelijke organisaties als Amnesty International en RADAR. Zij pleitten voor een totaalverbod op het gebruik van raciale kenmerken bij identiteitscontrole. Ze vinden het stigmatiserend. Het gerechtshof stelt hen in het gelijk. "Het is discriminatie op grond van ras en leidt tot stigmatisering." 

Ook vindt het hof dat het selecteren op basis van ras een 'negatieve uitstraling heeft op de maatschappij als geheel'. 

Criminaliteit bestrijden

De marechaussee controleert onder meer op vliegvelden en in treinen. De controles vinden plaats om illegale immigratie en grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden. In september 2021 oordeelde de rechtbank nog dat marechaussees uiterlijk en huidskleur mogen meewegen bij de beslissing om iemand aan de grens uit een rij te halen en te controleren, omdat ze daarbij ook andere factoren meewegen.

Volgens de marechaussee is dan geen sprake van etnisch profileren. De controles worden gebaseerd op analyses over migratiestromen en risico's van mensensmokkel. De marechaussee werkt op basis van risicoprofielen, zoals de 'Nigeriaanse geldsmokkelaar': snellopend, goed gekleed met een 'niet-Nederlands uiterlijk'.

Objectieve aanwijzing

Volgens de coalitie die het hoger beroep heeft aangespannen kan huidskleur geen objectieve aanwijzing zijn voor iemands herkomst of nationaliteit. Dionne Abdoelhafiezkhan van Controle Alt Delete zegt: "Dit gaat uit van een verouderd en onjuist beeld dat er een typische Nederlander bestaat en dat die Nederlander wit is. Dat is al decennia niet zo."

Mpanzu strijdt tegen etnisch profileren: 'De grens is bereikt'

02:10
In mei 2021 spraken we met Mpanzu Bamenga uit Eindhoven. Hij heeft veel last van etnisch profileren en werd drie jaar geleden op Eindhoven Airport uit de rij gepikt vanwege zijn huidskleur.