Het aantal Nederlanders dat regelmatig online een potje schaakt, is in de afgelopen maanden verdubbeld naar één miljoen. Dat blijkt uit cijfers van de grootste schaakwebsite van de wereld, na vragen van RTL Nieuws. Dat schaken opeens populair is, zien ook leraren, ouders en deskundigen. "Online is het een gekkenhuis."
'Wat is er gebeurd met schaken? De leerlingen gaan ineens helemaal los op dit spel', schrijft een leraar op sociale media. Opvallend veel reacties van ouders en andere docenten volgen: schaken is opeens populair. En dat vertaalt zich naar een torenhoog bezoekersaantal van Chess.com, de grootste schaakwebsite van de wereld. Aan RTL Nieuws laten zij weten dat er in Nederland een 'enorme piek' is in het aantal schakers.
Wereldwijd kent de schaaksite tien miljoen actieve leden, op de site worden op dit moment soms één miljoen schaakpotjes per uur gespeeld. Veelal door Nederlanders, blijkt nu.
'Ongelooflijk'
"De cijfers zijn ongelooflijk", vertelt een woordvoerder. "Waar er in oktober nog zo'n half miljoen Nederlandse actieve spelers waren - dus die zeker één keer in de maand een potje schaken -, zien we nu een verdubbeling: er zijn nu zo'n één miljoen Nederlandse spelers die schaken bij ons."
Maar hoe kan het dan dat schaken opeens zo populair is? "Het gaat om een aantal factoren die elkaar versterken", legt Jesús Medina Molina aan RTL Nieuws uit. Hij is oprichter van Urban Chess, een initiatief om schaaktafels te plaatsen in de openbare ruimte - iets wat nu al in zo'n 150 Nederlandse gemeentes is gebeurd en waar op dit moment in 10 gemeentes gesprekken over worden gevoerd. "Opeens is de coolheidsfactor intens gestegen", vertelt Medina Molina.
'Jongeren doen het heel graag'
"Waar voorheen het een stoffig imago had, en vooral oudere mannen het spel speelden, is het nu ontzettend hip. Jongeren, maar ook ouderen, doen het heel graag." Dat begon met corona, toen we thuis kwamen te zitten en men zich ging vervelen. Daar kwam de schaakserie The Queen's Gambit bij, en nu zie je de kracht van sociale media.
Influencers hebben het schaken opgepikt en TikTok, YouTube en Instagram staan vol met schaakfilmpjes. Zoals die van de Nederlandse YouTuber Floris (@Corpsroyale) met 150.000 volgers. Hij begon vorige week met schaken en zijn drie filmpjes zijn inmiddels al 50.000 keer bekeken.
De woordvoerder van Chess.com voegt daar nog het succes van de 'sterke Nederlandse spelers' aan toe, waarbij gedoeld wordt op spelers als Anish Giri en Jorden van Foreest. "We denken dat kinderen daar ook heel enthousiast van worden."
Medina Molina: "Dit zijn allemaal losse haakjes die elkaar hebben versterkt en hebben geleid tot dit enorme succes. Je mag het nu echt een hype noemen, online is het een gekkenhuis en iedereen is ermee bezig: van jong tot oud."
Schaken in plaats van huiswerk maken
Dat ziet ook wiskundedocent Marco ten Hoff. Hij betrapte leerlingen al meerdere keren op een potje schaken. "We hebben een plek in de school waar leerlingen werken aan hun huiswerk. Opeens zag ik daar een groep van tien jongens schaken. Ik dacht eerst: wat vet! En daarna natuurlijk ook wel even: moeten jullie geen huiswerk maken?"
Ten Hoff zag het spel altijd wel een keer voorbij komen op de laptops van zijn leerlingen, maar wat er nu gebeurt, is uniek: "Zo groot en wijdverspreid over de hele school, en dat het andere games verdringt, heb ik nog nooit eerder gezien."
Andere leraren beamen dat, zo schrijven ze op sociale media: "Ik heb deze week al zeker 4 vmbo-leerlingen betrapt op stiekem schaken in de les", schrijft een scheikundedocent. En een docent Engels: "Schaakbord en -stukken zijn in bestelling voor mijn vmbo-leerlingen."
Ook veel ouders zien het, schrijven ze: "Onze puber moest gisteren nablijven omdat hij betrapt was op schaken tijdens Nederlands", en: "Gisteravond zoonlief betrapt die nog tot middernacht zat te schaken."
'Goed voor het brein'
Maar ouders en docenten mogen in dit geval echt wel een oogje dichtknijpen, vindt Medina Molina. "Schaken is heel goed voor het brein, je leert namelijk na te denken. Zo heb je een probleem op je schaakbord, of geef je je tegenstander een probleem. Je vraagt je af welke mogelijkheden je hebt, en welke stap de beste is om te nemen. En wat zijn de oorzaken en gevolgen van mijn zet? Kinderen worden hier veel geduldiger en slimmer van."
