21 jaar lang zaten miljoenen mensen wereldwijd voor de buis om te zien hoe psycholoog Dr. Phil Amerikanen hielp met hun mentale problemen. Vandaag werd bekend dat de beroemde televisieshow dit voorjaar stopt. De tv-psycholoog Phil McGraw (72) was vernieuwend voor de televisie, maar kreeg ook regelmatig stevige kritiek.
'Do you really want to change?' Deze vraag van Dr. Phil is psychiater Esther van Fenema altijd bijgebleven. "Hij wist zijn gasten met die vraag echt te raken. Want als je niet echt gemotiveerd bent, kun je niet veranderen." Van Fenema was jarenlang een trouwe kijker van het programma. "Zijn gesprekstechnieken waren voor mij als psychiater heel leerzaam. Hij deinsde er bijvoorbeeld niet voor terug om mensen te begrenzen als dat nodig was."
Vernieuwende aanpak
Je psychische problemen delen in een talkshow met publiek: volgens oud-programmamaker en tv-recensent Bert van der Veer was het concept niet heel vernieuwend toen de show in 2002 voor het eerst op de buis kwam. "Er waren in die tijd natuurlijk ook al shows als The Jerry Springer Show", legt hij uit. "En ook in Nederland waren er programma's waarin het publiek deelnam aan de show. Een groot uur U van Koos Postema bijvoorbeeld, of Het Lagerhuis. Het programma van Catherine Keyl genaamd Catherine leek het meest op Dr. Phil."
Dr. Phils aanpak was wel vernieuwend. Van der Veer: "Naar Jerry Springer keken mensen vooral uit leedvermaak, maar bij Dr. Phil vonden mensen ook herkenning voor hun psychische problemen." Daar is Van Fenema het mee eens. "Als kijker zag je dat je niet de enige bent die ergens mee worstelt. Ook gaf hij veel praktische handvatten: zo kan je met dit probleem omgaan."
Kritiek
De kijkers hadden er baat bij, maar het is de vraag of de gasten in het programma geholpen waren met hun deelname. In de loop der jaren kreeg Phil McGraw meermaals te maken met stevige kritiek. De critici vonden dat hij zijn gasten gebruikte voor de kijkcijfers. Omroep CBS besloot kort daarop 35 miljoen euro beschikbaar te stellen voor de nazorg aan gasten.
Van Fenema, die zelf regelmatig optreedt in televisieprogramma's, begrijpt dat het uitnodigen van mensen met mentale problemen gevoelig ligt. "Je kunt je afvragen of iemand met psychische problemen in staat is om voor zichzelf af te wegen of het een goed idee is om mee te doen aan zo'n programma. Maar ik ga ervan uit dat dit goed werd gescreend", legt ze uit.
De kritiek dat het lijkt alsof gasten in een aflevering - en dus een sessie - van hun psychische probleem af zouden zijn, vindt Van Fenema niet terecht. "Natuurlijk kun je in een uur niet alles oplossen, maar er kan wel een diagnose worden gesteld. Dat deed Dr. Phil heel goed."
De psychiater hoopt dat er in Nederland eenzelfde programma als Dr. Phil komt. Zelf nam ze in 2018 deel aan het RTL-programma BN'ers in therapie, maar ze zou het interessanter vinden als er een talkshow komt waarin onbekende mensen praten over hun problemen. "Het is zo belangrijk dat er op tv wordt gepraat over wat er tussen onze oren gebeurt." Van der Veer denkt dat de nieuwe dagelijkse talkshow van Nadia Moussaid, die in mei elke dag om 19.00 uur op NPO1 te zien zal zijn, wel eens zo'n soort programma zou kunnen worden.
2 miljoen kijkers
In Nederland wordt Dr. Phil al sinds 2017 niet meer uitgezonden, maar in Amerika trekt de show nog altijd twee miljoen kijkers per dag. Zij kunnen nog tot dit voorjaar van de show genieten. En Dr. Phil? Over zijn financiële situatie hoeven we ons in ieder geval geen zorgen te maken, zegt Van der Veer. "Hij is stinkend rijk. En hij zal nog wel wat boeken of cd’s te verkopen hebben."
