Hij overleed op 16 september vorig jaar aan nierkanker. Patrick Albert (64) uit het Limburgse dorp Beesel blies zijn laatste adem uit in het bijzijn van zijn vrouw Monique en dochters Loes en Sophie. Een week voor zijn dood schreef hij een brief, een ode aan de zorg. "Hij wilde zijn stem nog een keer écht goed laten horen", zegt zijn dochter Sophie.
Patrick Albert werkte ruim twintig jaar als huisarts bij de praktijk Oppe Ruiver in de Limburgse plaats Reuver. Hij was een man die even geliefd was bij zijn patiënten als bij zijn collega's. Een sterke persoonlijkheid die er geen doekjes om wond en ook een confrontatie niet uit de weg ging.
Menselijke kant
Hij had een enorme passie voor het vak, en dan vooral voor de menselijke kant ervan. "Hij vond het heel fijn om met patiënten te werken", zegt zijn dochter Sophie in naam van haar vader.
Maar juist dat deel maakte hem soms ook kwaad. Omdat het op sommige momenten voelde alsof iemand dat waar zijn hart sneller van ging kloppen, wilde afpakken. Het menselijke contact. Iemand die vaak nog nooit aan den lijve had ondervonden hoeveel juist dat waard was.
Administratieve rompslomp
Volgens Patrick waren zorgverzekeraars de boosdoeners. Met eigen ogen zag hij hoe de door hen veroorzaakte administratieve rompslomp het werk van artsen en andere deskundigen steeds moeilijker en onaantrekkelijker maakte.
Dochter Sophie: "Mijn vader vond dat ze er een kantoorbaantje van maakten. Ze pakten de tijd van mensen af."
Hij maakte zich er grote zorgen over. "Hij was bang dat er in de toekomst niet meer genoeg mensen in de zorg zouden willen werken. En dat terwijl de zorg nu juist zo belangrijk is."
In 2018 hoorde Patrick dat hij nierkanker had. Hij moest worden geopereerd, zijn rechternier werd verwijderd. Daarna zag het ziektebeeld er gunstig uit, tot twee jaar later. Bij een controle bleek dat Patrick meerdere uitzaaiingen had op zijn longen.
Uitbehandeld
Daarna ging het bergafwaarts. Patrick kreeg verschillende therapieën, maar geen therapie kon hem weghouden van de dood. Als laatste kreeg hij immunotherapie, een redelijk nieuwe behandeling bij kanker waarbij het eigen afweersysteem wordt versterkt in de hoop dat het zelf de kankercellen doodt.
Op 2 augustus kreeg Patrick te horen dat hij was uitbehandeld. Hij kon steeds moeizamer ademhalen door de kanker op zijn longen en was ook sneller moe.
Levensgenieter
Sophie herinnert zich nog een moment dat hij langskwam in Londen, de plek waar ze toen woonde. Het was het eerste moment dat ze echt schrok van zijn toestand. Haar vader, die ze omschrijft als een levensgenieter, een man die hield van koken, groot fan was van Frankrijk, zijn wijnen en whisky's, en hield van het eenvoudige leven thuis met zijn vrouw, was zichtbaar ouder geworden.
Zo ging een heuvel oplopen moeilijk, omdat hij dan snel buiten adem raakte. Ook het zwemmen in een diepe vijver in het Londense park Hampstead Heath ging niet als vanouds. "Vanaf het moment dat we erin sprongen, raakte hij al in paniek", zegt Sophie.
Het was hun gedeelde passie: sporten, samen tennissen, zwemmen in de zee. Maar door de ziekte ging het niet meer. "Ik wist dat ik dit stukje van onze relatie moest gaan afsluiten."
Warme contact
Patrick werd zieker en daarmee ook kwetsbaarder. Maar juist in zijn kwetsbaarheid zag hij de waarde van de zorg. En juist dat waar hij zo bang voor was dat het verloren zou gaan, maakte hij in de laatste weken van zijn leven mee.
Hij zette zijn gevoelens in woorden op papier, wat uiteindelijk leidde tot de brief 'De Engelen van de Zorg', een ode aan de zorg. Hij had afgesproken dat zijn vrouw de brief na zijn dood openbaar mocht maken.
Hieronder lees je een deel daaruit - de gehele brief lees je onderaan het artikel:
Daar zit je dan. Je gaat dood. Je bent bang voor de pijn en om te stikken. Het grijpt je naar de keel en je gaat met je vrouw door alle fases die in boeken beschreven zijn. Inmiddels komt er ook rust en berusting en vooral een gevoel van dankbaarheid. De afgelopen weken heb ik zoveel zorg en liefde ervaren, dat ik het bijna niet bevatten kan. En daar wil ik het over hebben.
Sophie: "Hij was het dankbaarst voor de zorg die het dichtst op hem kwam staan aan het einde van zijn leven. Het was het warme en persoonlijke contact dat hem zo raakte."
Patrick wilde het hebben over de mensen die niet alleen hem, maar ook zijn echtgenote en dochters, geruststelden, vasthielden en knuffelden. Over de zorg die het echte mensenwerk doet.
Over de ambulance-verpleegkundige die mij gerust stelt en pijnverstilling toedient voor de hevige pijn in mijn nek.
De eerste hulpverpleegkundige die mij behoedzaam klaar legt voor de CT-scan. Over de verpleegkundige die me wast, omdat ik door het laxeermiddel naast al die morfine spuitpoep krijg. Ongelofelijk hoe fijn het is om met een washandje gewassen te worden en je weer fris te voelen.
De ergotherapeut die samen met haar "dreamteam" ervoor zorgt dat alles er is wanneer ik naar huis mag: hoog/laagbed, po-stoel, urinaal enz. Geen gedoe met transferverpleegkundige, het is er gewoon.
En over de verbandmeester in het ziekenhuis die samen met de verpleegkundige en ergotherapeut ons uitlegt hoe je de halsbrace afneemt en vervangt door een schone. Nu kan ik voorzichtig geschoren worden. Als na drie weken de halsbrace niet meer goed aansluit, wordt hij vervangen door een kraag. De verbandmeester komt na haar werk bij ons thuis om te helpen met de kraag voorzichtig afdoen en mijn hals te wassen.
Sophie weet maar al te goed hoe lastig het was voor haar vader, om zijn leven uit handen te geven. Hoe kwetsbaar hij zich voelde. En hoe goed het hem daarom deed dat hij zo liefdevol, warm en menselijk werd opgevangen.
Vechter
Patrick was een man die vocht tegen de dingen die niet goed en eerlijk waren in de zorg. Met zijn brief wilde hij dat nog een laatste keer doen. "Hij wilde graag naar buiten brengen hoe belangrijk het is dat de zorg geregeld wordt door mensen in het vak, omdat alleen zij weten hoe de zorg werkt", zegt Sophie.
"En daarnaast wilde hij laten zien hoe belangrijk het werk is dat deze mensen doen."
Zowel Sophie als haar zus en moeder wisten van de brief af. "Ik was vooral trots", zegt Sophie, toen ze de brief las aan het sterfbed van haar vader. "Want dat revolutionaire in hem, heb ik altijd een hele leuke kant gevonden."
De hele brief 'De Engelen van de Zorg' lees je hieronder:
De Engelen van de Zorg
Ik heb nierkanker. Mijn rechternier is in 2018 verwijderd en in juni 2020 bleken er meerdere kleine uitzaaiingen in mijn longen te zitten. Ik was huisarts "oppe Ruiver" en heb vele malen een palliatieve patiënt mogen begeleiden, samen met het "dreamteam" van verpleegkundigen, verzorgenden en een zelfstandige ergotherapeut. We konden elkaar snel bereiken en noodzakelijke hulp inzetten. Er was duidelijke regie en rust rond de patiënt. Rust om afscheid te nemen.
Vanaf juni 2020 heb ik meerdere behandelingen gehad met wisselend succes. In mei 2022 ben ik gestart met immunotherapie. Desondanks ging ik me steeds slechter voelen. Twee augustus kreeg ik te horen dat de immunotherapie niets gedaan had en dat er nieuwe uitzaaiingen in mijn wervels, heup, lever en longen zaten. Ik was uitbehandeld. Achttien augustus kreeg ik opeens heftige pijnscheuten in mijn nek en bleek mijn tweede halswervel grotendeels weggevreten te zijn door tumorweefsel. In het ziekenhuis hebben ze mij een halsbrace gegeven waardoor ik weer naar huis kon.
Daar zit je dan. Je gaat dood. Je bent bang voor de pijn en om te stikken. Het grijpt je naar de keel en je gaat met je vrouw en kinderen door alle fases die in boeken beschreven zijn. Inmiddels komt er ook rust en berusting, en vooral een gevoel van dankbaarheid. De afgelopen weken heb ik zoveel zorg en liefde ervaren, dat ik het bijna niet bevatten kan. En daar wil ik het over hebben.
Over de ambulance-verpleegkundige die mij gerust stelt en pijnverstilling toedient voor de hevige pijn in mijn nek.
De eerste hulpverpleegkundige die mij behoedzaam klaar legt voor de CT-scan. Over de verpleegkundige die me wast, omdat ik door het laxeermiddel naast al die morfine spuitpoep krijg. Ongelofelijk hoe fijn het is om met een washandje gewassen te worden en je weer fris te voelen.
De ergotherapeut die samen met haar "dreamteam" ervoor zorgt dat alles er is wanneer ik naar huis mag: hoog/laagbed, po-stoel, urinaal enz. Geen gedoe met transferverpleegkundige, het is er gewoon.
En over de verbandmeester in het ziekenhuis die samen met de verpleegkundige en ergotherapeut ons uitlegt hoe je de halsbrace afneemt en vervangt door een schone. Nu kan ik voorzichtig geschoren worden. Als na drie weken de halsbrace niet meer goed aansluit wordt hij vervangen door een kraag. De verbandmeester komt na haar werk bij ons thuis om te helpen met de kraag voorzichtig afdoen en mijn hals te wassen.
Al deze liefdevolle zorg maakt dat ik me veilig en geborgen voel. Het is allemaal leuk en aardig wat wij dokters doen, maar zij doen het echte werk, zij helpen je door de onderzoeken en behandelingen heen. Koester deze zorg, bescherm ze tegen de managers die enkel en alleen op 'efficiency' sturen. Zorg is geen productie-proces.
Wij, Patrick's vrouw en kinderen, delen zijn dankbaarheid voor de zorg in zijn laatste weken. Hun aanwezigheid heeft ons niet alleen in die moeilijke periode maar ook in de verwerkingstijd hierna enorm geholpen. Zij verdienen meer dan alleen een vermelding op het bidprentje.
