Een hittegolf in januari: '40 graden vonden we shocking, dit is net zo'n moment'

Waarom staat dit niet op alle voorpagina's? Waarom wordt er niet direct ingegrepen? Mensen die begaan zijn met het klimaat luiden deze dagen alle noodklokken die ze kunnen. Ook klimaatspecialist Bart Verheggen van RTL Nieuws ziet dat deze temperaturen ver buiten het normale zijn. "Maar het gevoel is heel anders voor mensen. 40 graden voelt oncomfortabel. Deze 16 graden niet."

Extreem warme start

En dus is het misschien logisch dat we niet allemaal op onze achterste benen staan. Verheggen is van nature een echte wetenschapper en raakt niet zo snel van de kook, maar bij het zien van onderstaande grafiek moet hij toch even slikken.

Wat staat er in deze grafiek nou eigenlijk? Verheggen: "Temperaturen boven de 15 graden kwamen 100 jaar geleden gewoon niet voor in de winter. De laatste jaren gebeurt dat geregeld."

Hittegolf in de winter

De teller van dagen boven de 15 graden deze winter? Die staat ook op twee. "Voor winterse begrippen is dit echt een soort hittegolf, als het nu zomer was geweest hadden we weer temperaturen rond de 40 graden gehad", zegt Maurice Middendorp van Buienradar.

"40 graden vonden mensen shocking, dit is net zo'n moment", zegt de meteoroloog. "In heel veel landen zijn er januarirecords gesneuveld. Het opvallende is dat die records ook nog in de nachtelijke uren zijn bereikt. Dat hebben mensen vast gemerkt tijdens oudjaarsnacht."

Middendorp weet het zeker: "Dit gaan we vaker meemaken. We halen straks ook een keer de 20 graden in januari. Het gaat echt de verkeerde kant op, want dit draai je niet zomaar om. Deze temperaturen horen eigenlijk gewoon bij mei of juni."

Buitenlandse meteorologen maken zelfs melding van 'de ergste hittegolf ooit'. "De intensiteit en omvang van deze hittegolf in de winter is uniek in de Europese geschiedenis", zegt Colin McArthy, normaal gesproken gefixeerd op het weer in de Amerikaanse staat Californië. Hij plaatst er het onderstaande beeld bij:

Middendorp legt uit wat hier eigenlijk staat: "In onderstaande balk staat het aantal graden dat het warmer is dan normaal. Dan zie je dus dat het in Duitsland en Polen zomaar 12 graden warmer is dan het normaal zou zijn."

'We rollen nu een 7 met de dobbelsteen'

Klimaatspecialist Verheggen is het met Middendorp eens. Dit is blijvend. Hij legt het uit aan de hand van een dobbelsteen. "We rolden de laatste jaren steeds vaker een zes, want het werd steeds warmer. Maar het klimaat bepaalt welke getalletjes er op de dobbelsteen staan. Nu rollen we ineens af en toe een 7, en de 1 is van de dobbelsteen afgehaald."

Een ding is zeker: dit gaat niet goed. Maar het blijft op deze manier nog een beetje een papieren werkelijkheid. Wie de veranderingen dagelijks ziet, is bioloog Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit.

Van Vliet vertelt dat ruwweg de helft van alle planten en dieren op onze wereld leeft op 2,5 procent van de aarde, de zogenoemde 'biodiversiteitshotspots'. Dat zijn bijvoorbeeld de Amazone en de Cerrado in Brazilië, maar ook het Middellandse Zeegebied. 

Ecosystemen in verval

Omdat het klimaat zo snel verandert, komen die planten en dieren in grote problemen. Ze kunnen simpelweg niet snel genoeg meeveranderen, meeverhuizen naar nieuwe plekken, zo je wilt.

"Ecosystemen zijn in verval. Dat gebeurt al. De natuur staat onder druk", zegt Van Vliet. "Klimaatverschuiving zorgt ervoor dat er geen bewegingsruimte meer is. Veel natuur rondom die hotspots is al weg. Ook bijvoorbeeld bij koralen zie je massale sterfte."

Blijft nog even zo

De tanende natuur baart Van Vliet wel zorgen. "Waar zie je nou nog grotere stukken echte natuur? In Nederland hebben we amper nog natuur. Het is bedroevend eigenlijk."

Even nog terug naar meteoroloog Middendorp, want hoe lang houdt dit zachte weer nog aan? De meteoroloog heeft slecht nieuws voor de winterliefhebbers. "Dit natte en zachte weer houdt zeker nog wel even aan. Van echte winter zie ik het niet komen op korte termijn."